djama

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « geminaculum » (dobe) avou a-divnance del voyale do prumî pî.

Prononçaedje

AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒa.ma/ (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : dja·ma

Sustantif

singulî	pluriyal
djama	djamas

djama omrin

(cronolodjeye) djoû d' fiesse, avou l' londi k' est eto fiesse-djoû.
- Tot xhuflant, li Pere Noyé a atelé ses gades et tcherdjî ses djodjowes et ses boubounes so li sclide. - Ça vos va, Noyé ? :: Come on djonne ome, Sint-Pire. :: C' est ådjourdu l' grand djama, endon ? — Yves Paquet (fråze rifondowe).
(mot d’ rilidjon) djoû d' fiesse.
- Li såbe aveut rglati djourmåy
  Ås djoûs d’ trûlêye, ås djoûs d’ djama. — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.185, « Lu såbe du m’ grand-pêre » (fråze rifondowe).
- Dji rawårdéve come on djama li tins des åbalowes (N. Maréchal).
- Po les cis ki n’ veyént k’ l’ ådfoû, li djoye da Victôr avizéve åjheye a comprinde, mins po Toennete et l’ docteur, ele sounéve cråndimint fås : ci riya la shonnéve puvite ene transe k’ on tribolaedje on djoû d’ djama. — Jean Bosly, Li molin d’ å Pré-Bolèt, p. 54 (fråze rifondowe).
sampreuse fiesse.
- Dji so bén binåjhe di vs rivey, vî cadet ; et po vos bistoker, nos alans fé-st on clapant djama eshonne. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
bea mousmint, come on nd esteut rabiyî ås grandès fiesses, copurade a Påke.
- Vos lomez ça des vizreyes, vos, dj' endè freu co mes djama. — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Mi rôbe di violêye soye, c' est m' djama. — Motî Forir (fråze rifondowe).
dinêye, bistoke…
1. …k' on dene a ene grande fiesse
2. …k' on dneut dinltins å curé a Påke et a Noyé.
3. …ki les påkîs et les påcresses di l' anêye metént al coleke les djoûs d' grande fiesse.
boune eurêye k' on fwait a ene grande fiesse.
- Après l' raploû, on frè on bon djama.
(botanike) deus bodjes, deus coxhes, deus fruts k' on crexhou tot près, et ki s' ont aplaké.

djama do pî di l' årmilire d' Årdene
djama sol bodje d' ene fawele
Djama d' biokes
minms sacwè

Ratourneures

Les troes djamas : li djama d' Påke, li ci do l' Pintcosse et do Noyé.
1. Po n' nén awè må ses dints, i n' faleut pont magnî d' tchå ås troes djamas : viye creyance.
2. les troes djamas muzulmans : li ptite fiesse (fén do cwareme), li grande fiesse (touwaedje do berå), li mouloud (Noyé moslimî).
les cwate djamas : Påke, li Céncweme (li Pintcosse), li Grande Notru-Dame et l' Noyé.
1. Po n' nén awè må ses dints, on doet djuner ås cwate djamas : viye creyance.
2. Ele ni reye k' ås cwate djamas : ele reye foirt waire.