brutyî
Etimolodjeye
candjîBodje « brut », avou l’ cawete di codjowaedje « -yî » des viebes ; mot cité dins l’ FEW 10 551a.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bʀyː.tjiː/ /bʀyː.tji/ /bʀyː.tiː/ /bʀyː.ti/ /bʀyː.ti.jiː/ /bʀyː.t͡ʃiː/ /bʀyː.t͡ʃe/ /bʀyː.t͡ʃɛ/ /bʀyː.tjɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bʀy.tjiː/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
- Ricepeures : bru·tyî
Viebe
candjîbrutyî (3inme troke) (codjowaedje)
- (v. sins coplemint) (brut) fé on ptit brut.
- Recoeté å coulot, dji schafeye sacwants noejhes, tot schoûtant brutyî l’ feu al noere bijhe ki shofele. — Roger Tabareux (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) voler tot zûnant, tot djåzant do malton.
- (v. sins coplemint) djåzer tot s’ måvlant, boerler so ls ôtes.
- Il a dandjî di scrire, divizer, raconter lawter, grognî et rclawer ; brutyî et n’ si nén leyî dire ; sacraminter ; disdjurer s’ i fåt. — Chantal Denis.
- tchîpter.
- L’èsté m’a lachî.
Dji rote à vosse mèseure.
Dji n’a pus l’ timps
Do baloûjener à campagne,
Do choûter brûtyî lès mouchons
— Jacques Desmet, Dêrènes bates, Vièspréye, 2014.
- L’èsté m’a lachî.
- (viebe å coplemint) må tchanter (on tchant).
- Gn a rén d’ si laid ki l’ coirbå cwand i båye u k’ i bruteye si rfrin. — Pierre-Joseph Dosimont.
- (viebe å coplemint) dire (des sacwès) tot s’ catchant.
- On-z ôt brutyî k’ on n’ pôrè dabôrd pus ndaler ås tchamps dins les bwès avou l’ hiede. — Joseph Calozet.
- (v. å coplemint nén direk) dire (des sacwès k’ i n’ fåreut nén dire).
- Dj’ a etindou brutyî d’ ene sacwè. — Esther Baiwir, ALW 17 sol vicaedje sociå, p. 272 (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- on-z ôt brutyî : on-z ôt dire ki (tot djåzant d’ ene novele k’ on n’ dit nén oficirmint).
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjî- (fé on ptit brut) : brutiner, brouyî
- (djåzer tot s’ måvlant) : rûtyî
- (dire des sacwès k’ i n’ fåreut nén dire) : Loukîz a : « chuchloter »
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : S44
Ratournaedjes
candjîzûner Loukîz a : zûner
- Francès : bourdonner (fr)
djåzer tot s’ måvlant Loukîz a : rûtyî
on-z ôt brutyî
- Francès : la rumeur court
Pårticipe erirece
candjîbrutyî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "brutyî".