taper djus
Etimolodjeye
candjîAplacaedje di : «taper» + «djus».
Vierbire
candjî- (viebe å coplemint) fé tchaire al tere.
- Dji tape mi saetch å dos djus.
- (viebe å coplemint) taper å lon po n' pus s' siervi di (ene viye sacwè).
- Il ont tapé djus leu camizoles Po fé les cis k' ont stî a scole. — Lucyin Mahin.
- Et vola k' les bolants Walons ki nos estans ont lèyî taper djus les deus emissions d' televuzion ki nos avéns, po ndè rmete ene ôte el plaece. — Marcel Slangen (fråze rifondowe).
- Li tins a tapé djus s' mantea Di vint, di froedeure et d' nivaye, Eyet s' moussî, come ene maraye D' on bea risglatixhant solea (ratourné pa L. Mahin)
- (viebe å coplemint) abate (èn åbe).
- Il ont tapé djus des åbes di totes les sôres : des frinnes, des tchinnes, des melesses, des sapéns, et des grandès refoirceyès tchårnales. — Paul Renson (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) prinde li plaece di (on moenneu d' payis).
- Suharto, lu zunant djonne oficî k' el tapa djus (Soekarno), vola candji tot çoula e-n on clapant adjinçna capitalistiveus. — Lucyin Mahin.
- (viebe å coplemint) distrure, touwer.
- Les ptits tchesseus årént tapé tos les singlés djus.
- (v. sins coplemint) si djoker d' ovrer, riployî haerna.
- Ci côp ci, c'est trop deur, dji tape djus. — FR1 (sourdant a recråxhî).
- K' estez vs anoyeuse, nûlêye, di n' djamåy poleur on pô taper djus po loukî les åmes s' esprinde ene a ene So les blankès voyes do pus bea payis : li lune. — Albert Maquet (fråze rifondowe).
- Nos-avîs, tot avâ l'Walon'rèye èt pôr a Lîdje, totes sôrs di fabrikes èt d'ouhènes. Elles ont tapé djus, eune après l'ôte. On-za sèré botike tot-avâ! {s|PHT|}}
- (v. sins coplemint) leyî ene afwaire erî pår k' on-z a trop målåjhey.
- Mins l’ solo vout ene rawete,
Divant do taper djus. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Li plope », 1923, p.33 (fråze rifondowe). - Dji n' sé nén, mins dj' a-st idêye ki Cadoudal ni taprè nén djus — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 41 (fråze rifondowe).}
- Mins l’ solo vout ene rawete,
- (v. sins coplemint) si djoker d' cåzer, di s' margayî.
- Alez, tapez la djus !
- (v. sins coplemint) mori.
- Mi dji so come li viye djin Ki ratind sins fé nou brut L' esté ki n' rivénrè nén. Et l' viye djin a tapé djus. — Victor Georges (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- taper l' martchî djus s' arindjî so les condicions d' on martchî. On dit eto : bouxhî l' martchî djus.
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîabate èn åbe
arester d' ovrer
leyî ene afwaire erî pår k' on-z a trop målåjhey
prinde li plaece d' on moenneu
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjî fé tchaire al tere
taper å lon po n' pus s' siervi Loukîz a : taper evoye
- Francès : jeter (fr), se débarasser (fr) (de)
leyî ouve
- Francès : arrêter de travailler
abander
- Francès : abandonner (fr), jeter l'éponge (fr)