prusti
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « pistrix » (boledjresse) avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pʀys.ˈti/ /pʀɛs.ˈti/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pʀys.ˈti/
- Ricepeures : prus·ti
Viebe
candjîprusti (viebe å coplemint) (4inme troke) (codjowaedje)
- (mot d’ boledjreye-påstedjreye) pougnî tofer dins (del påsse), pol fé prinde.
- Mi pere ou mi, nos molîs l’ grin al mwin ; mi mame prustixheut l’ påsse el mwaiye et pu, si dj’ aveu l’ aweure d’ esse el måjhone, dji ratindeu k’ on mete a cure — Émile Sullon (fråze rifondowe).
- Abraham si dispaitcha po rmoussî e s’ toetea et dire a Sara : « Abeye ! Prustixhoz troes mezeures di fleur di farene et fé do pwin » — Lorint Hendschel, Li Djneze (ratournaedje).
- Overe, boledjî,
Et fwai t’ mestî
Li påsse a levé ;
Prustixh li gougnot ;
Fwai l’ doûs et bén rond — Léon Bukens (fråze rifondowe). - Magrouyîs, spotchîs dins ses mwins,
Nos n’ ershonnrans pus a grand tchoi
Cwand l’ Bon Diu prustirè s’ nouve påsse — Robert Mayence (fråze rifondowe).
- pougnî tofer dins (ene mole sacwè, on coir di djin).
- Nanete rissaetcha s’ panti ; ele prustixha londjinnmint ses pîs tot houzés. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- I l’ disgostéve ene miete et ele sopoirtéve må k’ i prustixhaxhe si tchå avou ses schaveusès mwins — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- (imådjreçmint) rinde (ene sakî) come on vout k’ ele soeye.
- L’ atulî nos hape po nos prustit come i prustixh do fier gletant, ele keuve ki spite, l’ acî ki cole, el veule ki crape — Franz Dewandelaer (fråze rifondowe).
- apontyî sogneuzmint.
- I sourdixh des fleurs, des caresses,
Ki l’ avni por zels a prusti— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.51, “Hureux Jous” (fråze rifondowe).
- I sourdixh des fleurs, des caresses,
- creyer, fé.
- Si tos les omes ont stî prustis
Come vos, come mi,
On trouve k’ i n’ sont nén fwaits tertos
Come mi, come vos. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Come mi, come vos», p.131 (fråze rifondowe).
- Si tos les omes ont stî prustis
-
Prustixhaedje.
Ratourneures
candjî- ci n’ est nén l’ ci ki prustixh ki magne li tåte : dijhêye cwand ene sakî aprestêye po-z aveur ene sacwè, et k’ c’ est èn ôte ki l’ a.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîMots vijhéns
candjîRilomêye do mot
candjîtchoezi come modele po les viebes del cwatrinme troke sol Wikipedia walon.
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- prusti : R13
Ratournaedjes
candjîpougnî et rpougnî po fé del påsse
pougnî tofer dins ene mole sacwè
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | prusti | prustis |
femrin | prusteye | prusteyes |
prusti omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "prusti".
- I m’ shonna vey[…]
Grand, maigue et setch, prusti d’ tos niers
Tot racrapoté dvins s’ mousseure,
Monsigneur li boulome Ivier— Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
- I m’ shonna vey[…]
Codjowa
candjîDobès rfondowes | ||
---|---|---|
prusti | prustixh |
- Do viebe «prusti»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike prustixhaedje so Wikipedia