Loukîz eto : pignî.

Etimolodjeye

candjî

Bodje « pingne », avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes

Prononçaedje

candjî

pingnî (2inme troke) (codjowaedje)

  1. (viebe å coplemint) bén assonrer les tchveas da (ene sakî), avou on pingne.
    • I s’ a stî fé pingnî mon l’ cwefeu. Motî d’ Cînè.
    • On l' a pingnî, lavé, tchåssî ;
      Il a-st eco l' front do fé ene xhene,
      Cweki soeye fir d' esse bén moussî ! Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.156, « Lu novê scolî » (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) passer on pingne po ene ôte ovraedje, come li srissaedje del tchene, do lén, li plouzaedje del linne; passer on rustea so les costés d’ ene tcherêye di four e vrak.
    • Ni rovyîz nén d’ pingnî vosse tcherêye divant d’ rivni !
    • On broyoe, c’ esteut come on bok, avou on bwès come on S, et èn ôte bwès ki s’ î adaptéve ; on fjheut passer l’ lén ddins ; après, on l’ sipindjive, pu on l’ pingnive. Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece.
  3. (viebe å coplemint) bouxhî.
  4. (viebe å coplemint) touwer
    • Les måyes, elzès fåt pingnî : i fjhèt do toirt al tchesse.
  5. (viebe å prono) :  Loukîz a : « pingnî »..

Ratourneures

candjî
  1. cwand on n’ a k’ deus tchveas, i fwait åjhey di les pingnî
  2. pingnî plats ses tchveas
    • Si bea vizaedje ås tchifes afaiteymint rôzes, esteut-st ossu påle k' on feu d' li, ses tchveas k' ele pingnive plats n' estént pus a ricnoxhe télmint k' i bizént å vint. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.50 (fråze rifondowe).
  3. ostant pingnî on diåle ki n’ a pont di tchveas : dijhêye po åk di nén possibe.
  4. si pingnî avou ene fortchete : i n’ s’ a nén pingnî.
  5. èn si nén pingnî avou on clå : i fwait des ovraedjes di hôt livea.

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S44

Ratournaedjes

candjî
arindjî ses tchveas
passer on pingne dins del tchene
passer on pingne dins del linne
bouxhî so
touwer

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin pingnî pingnîs
femrin pingneye pingneyes

pingnî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "pingnî".
    • I s’ a pingnî avou ene fortchete.
    • Dinltins, a ene dicåce, cwand i n’ s’ avént nén pingnî, i n’ s’ avént nén amuzé. Lucyin Mahin.

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin pingnî pingnîs
femrin padrî pingneye pingneyes
femrin padvant pingneye pingneyès

pingnî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. k’ a-st arindjî ses tchveas.
    • Ene eure divant, il esteut ddja la, bén rlavé, bén pingnî, nete come on piele. Ben Genaux.
    • Li Rossea n’ esteut djamåy ni lavé, ni rispåmé, ni pingnî. Joseph Bily.