Etimolodjeye

candjî

calcaedje do francès « paradis » (minme sinse) Modele:Bdjae (corti) lu-minme åyant dné e vî grek« παράδεισος » (paradeisos), lu minme åyant dné « paradīsus » e latén

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
paradis

paradis omrin

  1. (mot d’ rilidjon) plaece wice ki les bounès åmes s' enairèt po viker djourmåy avou les andjes et l' Bon Diu.
    • houkî tos lès sints dè paradis à s' sécoûrs Motî Haust.
    • I n’ faut qu’one sitwèle au stwèli
      Po drouvu l’uch do Paradis
      André Henin.
    • Cwand l' Bon Diu djowe al bolwere Dins l' gurnî do paradis, les boles rôlnut sol plantchî, Ey on etind l' tonoere. Robert Arcq (fråze rifondowe).
    • I lzî aveut dné « l’ paradis so tere » et i l’ avént si télmint pourceaté k’ Il aveut stou oblidjî d’elzès piter a l’ ouxh Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • I fwait segne d' aler diterer li coir d' ene bele djône mårtîre ki dj' n' åye pus k' a l' enairer po radjôni l' paradis. — JMou, Deus tchansons walonnes sol hertchaedje des erlikes da sinte Alénie a Lîdje (1843).
    • Dj' a les pinses ki vos n' volez nén candjî on mouze di låmes disconte li låme do paradisPaul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 42 (fråze rifondowe).
  2. (pa stindaedje do sinse) plaece k' i fwait bon d' î esse come on ptit paradis.
    • esse come e paradis Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Li Grand Mwaisse louca tot d’ èn air contin et derit :
      « Coronans nost ovraedje pa on ptit paradis
      Å monde i fåt ene rinne, a l’ åme ene kipagnêye.
      Dji m’ lyi va fordiner totes les gråces a pougnêyes »Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "L’crèyåcion d’Eve", tome 43, p. 140 (fråze rifondowe).
  3. cwårés e fôme di croes ki ls efants dessinèt avou ene croye et roter dzeu.
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
  4. (Istwere) (mot d’ rilidjon) parfond cåde stitchî el cåvå ou e gårdurôbe avou des persounaedjes di cére di sints et sintes del bibe k' on-z î fijhéve les priyires do matén et del vesprêye
    Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.

Ratourneures

candjî
  1. èn avant-gosse di paradis
  2. djouwer å paradis
  3. t' irès å paradis des åwes : t' es roed sot.
  4. i nele poirtrè nén e paradis : i va mel payî
  5. il irè å paradis des tchvås : i n' irè nén å paradis des crustins
  6. Diè et tot s’ paradis : li Bon Diu et tos ses sints.
    • Si feme, ouy, ki ricnoxhe ses fåtes,
      Pîle po k’ Diè et tot s’ paradis,
      Ramoenne ci-la k’ ele traite d’ ingråte. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.40, “Qui fait mâ trouve mâ” (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Contråve

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
paradis
plaece k' i fwait foû bon d' î esse
djeu