irupeye
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
Calcaedje do picård « irupie » (minme sinse) (ki respond a on tayon-bodje latén « eruptio », avou l’ cawete « -eye »), kécfeye parint avou l' picård « roupie » (nåze, nez ki court); (etimolodjeye nén acertinêye).
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /i.ʀy.ˈpɛj/ /i.ʀy.ˈpiː/ /y.ʀi.ˈpiːj/ /œ.ʀi.ˈpiːj/ /y.ʀy.ˈpɛj/ /y.ʀy.ˈpiːj/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /i.ʀy.ˈpɛj/
- Ricepeures : iru·peye
Sustantif candjî
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| irupeye | irupeyes |
irupeye femrin
- (mot d’ medcén) maladeye ki s' prind, copurade ås efants, mins k' on s' è rfwait co rade.
- Les rodjeurs, les poketes volantes, el crosse di laecea, tot ça, c' est des irupeyes — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- Ci n' est k' ene irupeye, dimwin i serè rfwait — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
- (pa stindaedje do sinse) tote prindåve maladeye, motoit griyeuse.
- «Kéne irupeye! kéne plôke! kéne rascråwe, Maria Deyî!» — Gabriyel & Gabriyel.
- Mins d’ on côp, ene laide irupeye s’ a ståré
Patocosté avå l’ monde, dins tos les payis — José Schoovaerts, Li Rantoele l° 95, waeyén-tins 2020, p. 15 (fråze rifondowe et rarindjeye).
- biestreye k' on fwait tins di s' djonnesse.
- Elle est sossote, pask' ele n' a nén co passé totes ses irupeyes — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
Sinonimeye candjî
- (maladeye ki s' prind) :
Loukîz a : minêye - (biestreye k' on fwait tins di s' djonnesse) : furdinne, brijhe
Sipårdaedje do mot candjî
w. do Coûtchant, Aschates walon picård
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- uripîye : A.M. Fossoul-Risselin, Vocabulaire de la vie familiale à Saint-Vaast S42
Ratournaedjes candjî
maladeye d' efant ki s' prind Loukîz a : minêye
Loukîz a : minêye
Francès : maladie infantile (fr)
Picård : irupie (pcd)
biestreye
- Francès : folie de jeunesse (fr) (nén ratournåve direk e francès)