cope

Walon (Rifondou)

Cope di vatches atelêyes avou on djeu
Cope po-z ateler deus tchvås
Cope po boere gårneye di djowions
Cope daegnrece di fotbal
cope di strin (stî)

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /kɔp/ /kup/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔp/
Ricepeures : nén rcepåve

Etimolodjeye 1

Tayon-bodje latén « copula » (loyén, raloya).

Sustantif

singulî	pluriyal
cope	copes

cope femrin (djinre diferin do sfwait mot e francès)

deus djins marieyes eshonne, deus biesses acoplêyes.
- El planete di ç’ viye cope la, cwè çki ça pout bén esse, dijhoz mel ? — Louis Marcelle (fråze rifondowe).
- Ene cope di måvis grete evoye les moitès foyes di dzo l’ håye — Maggy Frisée (fråze rifondowe).
- Li frumele do bleu-bijhe a des djonnes : endè vouss ene bele cope ? — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.31 (fråze rifondowe).
- Di tot costé s’ levént des copes,
  Des coirs ki l’ minme dizir ecope,
  Di perpetuwer l’ grand samrou ! — Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).
- Al baye, ene cope vént s’ aspoyî
  Et leus åbions dansèt
  Et pidjolèt so l’ aiwe avå les bokets d’ lune
  Et d’ blankèt plomes ki s’ kitoirtchèt. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Disseûlance », 1922, p.20 (fråze rifondowe).
deus biesses eshonne.
- C’ est ene cope di vatche, atelêyes avou on djeu, ki saetche li tcherete.
pîce di l’ atelaedje des tchvås d’ trait.
pitit nombe di sacwès.
- On vierè çoula dins ene cope d’ anêyes.
- Ele lyi dene divant tolmonde ene cope di betchs ki n’ ont nén l’ air di esse plindous — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Dizo l’ gâz, à costé d’ nosse sôlêye, i n’a ’ne cope di minous qui s’ gnaw’tèt les poûmons foû dè cwérps èt qu’èspêtchèt l’ome di s’ fer ètinde. — Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Beau nuage, p.299.
(mot d’ acleveu di tchvås) ahesse po raloyî on tchvå d' trait a èn ekipaedje.

Ratourneures

esse di cope

Parintaedje

Mots d’ aplacaedje

ome di cope
- Vos diroz a mi ome di cope k’ i n’ s’ ocupaxhe did rén — Félicien Barry (fråze rifondowe). F. binôme
tchivå d' cope

Sinonimeye

(deus djins maryîs): manaedje

Ortografeyes

Divant 1900 :

cop : E177 (1823)
cope : G0
coppe : E212 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

cope : C1, C106, E1, E212b
coupe : C8, O0, O4, S117

E rfondou walon :

cope : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

deus djins, deus biesses måye et frumele

Francès : couple ^(fr)

ahesse po raloyî on tchvå a èn ekipaedje.

Francès : palonnier ^(fr)

Etimolodjeye 2

Tayon-bodje latén « cuppa », lu-minme d’ on bodje induropeyin * « kewp » (trô) mot cité dins l’ FEW 2 1555b.

Sustantif

singulî	pluriyal
cope	copes

cope femrin

grand vere u grand cantea avou on pî, po boere.
- Ene cope å tchampagne.
(no d’ contnou) çou k’ i gn a dvins.
- I lyi a payî ene cope di tchampagne.
(spôrt) grand hena d’ metå, ou ôte riscompinse dinêye come prumî pris a ene lûte di spôrt.
- Wai totes les copes ki Transene a wangnî å fotbal.
lûte bate di fotbal, di teyåte, evnd.
- C’ est l’ minme semdi ki l’ cope do Rwè Albert prumî.