Prononçaedje

candjî

Etimolodjeye 1

candjî

Tayon-bodje latén « traditor » (minme sinse).

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
traite traites

traite omrin et femrin

  1. onk, ene ki trayit (si payis, ses soçons).

Ratourneures

candjî
  1. e traite
    • BERNALMONT. - Blessî ?
      VICTOR. - Deus feyes : ene feye a Saragosse, al tiesse, d' on côp d' pougnård hiné traite pa on bandit, ene nute, tot montant d' gåre… L' ôte feye, cial å molet, avå l' groûlante Rûsseye. Joseph Mignolet, "Al bèle fontinne, comèdèye è treûs-akes", 1924, p.49 (fråze rifondowe).

Fås amisse

candjî

«traite» e francès (loukîz padzo)

Ratournaedjes

candjî
onk, ene ki rnoye si patreye

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin traite traites
femrin padrî traite traites
femrin padvant traite traitès

traite omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. ki fwait do toirt et k' on n' s' î atind nén.
    • Dinltins, i fjhént les Citrowenes avou des djaenès fåres; c' esteut bråmint mî; c' est traite, saiss, les blancs.
    • C' est traite, li solea, cwand i fwait d' l' air: ti n' sins nén k' to rayixh.
    • Les emiles, c' est sovint traite, ca on n' si pout nén rprinde cwand on voet kel fråze ni mostere nén çou k' on vout dire.
  2. målåjhey.
    • On Flamind ki cåze lidjwès, c' est traite a comprinde.
  3. mwais.
    • Li måleur, c’ est k’ l’ ivier e-st a l’ ouxh, al craeye di l’ ouxh – on traite aiwisse ivier k’ on n’ kinoxhe cåzu pus nole ôte et ki fwait s’ tchet des pôvriteus ossu rade et co mî k’ èn ôte, - èn ivier di moudreus… Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.7 (fråze rifondowe).
  4. ki rnoye si patreye, ses amisses, les lwès del diplomaceye.
    • Nost eveke î cora; et la l' traite Bourguignon Lyi dna l' tchuze inte li moirt et èn ake d' abdicåcion. Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

traitmint

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
ki fwait do toirt et k' on n' s' î atind nén
målåjhey
ki rnoye si patreye

Etimolodjeye 2

candjî

Do viebe « traire »

Pårticipe erirece

candjî
singulî pluriyal
omrin trait traits
femrin padrî traite traites

traite femrin

  1. femrin pårticipe erirece (fok dins ene fråze al vwès passive), do viebe : «trait»
    • Cisse vatche la n' a nén stî bén traite.

Sinonimeye

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
traite traites

traite femrin

  1. espwetaedje (d' ene djin) come esclåve, come poufiasse.
    • La traite des esclaves, la traite des blanches.
  2. tcheyance (soume k' i fåt payî a on metou moumint).
    • Le paiement se fera ene trois traites annuelles.
      Li paymint si frè e troes tcheyances l' an.

Pårticipe erirece

candjî

traite femrin

  1. Do viebe «traire» (e francès come e walon).