traite
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /tʀɛːt/ /tʀet/ (betchfessî ai), (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tʀɛːt/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « traditor » (minme sinse).
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
traite | traites |
traite omrin et femrin
- onk, ene ki trayit (si payis, ses soçons).
- C' est on traite al patreye (tchansons del Revolucion lidjwesse).
Ratourneures
candjî- e traite
- BERNALMONT. - Blessî ?
VICTOR. - Deus feyes : ene feye a Saragosse, al tiesse, d' on côp d' pougnård hiné traite pa on bandit, ene nute, tot montant d' gåre… L' ôte feye, cial å molet, avå l' groûlante Rûsseye. — Joseph Mignolet, "Al bèle fontinne, comèdèye è treûs-akes", 1924, p.49 (fråze rifondowe).
- BERNALMONT. - Blessî ?
Fås amisse
candjî«traite» e francès (loukîz padzo)
Ratournaedjes
candjîAddjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | traite | traites |
femrin padrî | traite | traites |
femrin padvant | traite | traitès |
traite omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki fwait do toirt et k' on n' s' î atind nén.
- Dinltins, i fjhént les Citrowenes avou des djaenès fåres; c' esteut bråmint mî; c' est traite, saiss, les blancs.
- C' est traite, li solea, cwand i fwait d' l' air: ti n' sins nén k' to rayixh.
- Les emiles, c' est sovint traite, ca on n' si pout nén rprinde cwand on voet kel fråze ni mostere nén çou k' on vout dire.
- målåjhey.
- On Flamind ki cåze lidjwès, c' est traite a comprinde.
- mwais.
- Li måleur, c’ est k’ l’ ivier e-st a l’ ouxh, al craeye di l’ ouxh – on traite aiwisse ivier k’ on n’ kinoxhe cåzu pus nole ôte et ki fwait s’ tchet des pôvriteus ossu rade et co mî k’ èn ôte, - èn ivier di moudreus… — Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.7 (fråze rifondowe).
- ki rnoye si patreye, ses amisses, les lwès del diplomaceye.
- Nost eveke î cora; et la l' traite Bourguignon Lyi dna l' tchuze inte li moirt et èn ake d' abdicåcion. — Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîki fwait do toirt et k' on n' s' î atind nén
målåjhey
- Francès : difficile (fr), fastidieux (fr)
Etimolodjeye 2
candjîDo viebe « traire »
Pårticipe erirece
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | trait | traits |
femrin padrî | traite | traites |
traite femrin
- femrin pårticipe erirece (fok dins ene fråze al vwès passive), do viebe : «trait»
- Cisse vatche la n' a nén stî bén traite.
Sinonimeye
candjî- (vatche, evnd.) : modowe
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
traite | traites |
traite femrin
- espwetaedje (d' ene djin) come esclåve, come poufiasse.
- La traite des esclaves, la traite des blanches.
- tcheyance (soume k' i fåt payî a on metou moumint).
- Le paiement se fera ene trois traites annuelles.
- Li paymint si frè e troes tcheyances l' an.
- Le paiement se fera ene trois traites annuelles.
Pårticipe erirece
candjîtraite femrin
- Do viebe «traire» (e francès come e walon).