Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « tempesta » (minme sinse); l' adviebe riprezinte on stindaedje do sinse do mwaisse mot.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
timpesse timpesses

timpesse omrin et femrin (djinre diferin do sfwait mot e francès)

  1. (mot d’ meteyo) grande air, ki råye les åbes, et stårer les bateas el mer.
    • On timpesse a flaxhî tos les grins; s' a-t i råyî des gros åbes. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Des rôlants, c' est des grossès waxhes k' i gn a dins l' mer ou les grandès basses cwand c' est timpesse.
    • Leye todi rider so ti schåfe les timpesses eyet les wagues vinowes d' ôte pårt, saiss. Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
    • Et l' timpesse et l' tonire l' ont djondou co traze feyes, Sins måy lyi fé ene acseure. Henri Simon (fråze rifondowe).
  2. (imådjreçmint) rascråwe k' abroke d' on plin côp (guere, evnd).
    • Mins l' apetit des grands k' on n' pout måy ripaxhî El timpesse ki shofléve, evoya Djule Cezår Po ravadjî ses bwès, ses campagnes, ses paxhis Et pårti ses ritchesses inte des mådits sôdårds. Louis Lagauche (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî

n' a nou timpesse ki n' vegne a pont

Parintaedje

candjî

timpester

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S117

Ratournaedjes

candjî
foirt vint
rascråwe k' abroke d' on plin côp

Adviebe

candjî

timpesse (nén candjåve)

  1. d' ene manire k' i gn a bråmint des sacwès k' on ndè cåze.
  2. d' ene foite manire.
    • Il ovrèt timpesse.
    • Li Signeur a rbeni m' mwaisse timpesse; vo l' la divnou on grand Monsieu. Lorint Hendschel, Li Djneze (ratournaedje).
    • Si seu toirt, ci fourit d' aler souner a messe Dabôrd k' a Betleyem, les Djwifs saetchént timpesse So tot çki s' aprepyive del båzlike do Noyé. Lucyin Mahin.
  3. foirt radmint.
    • Les anêyes endè vont timpesse. Motî Haust (fråze rifondowe).

Sinonimeye

candjî

bråmint, toplin, a rlaye, toplin, a make, a crever, pår, totevoye;  Loukîz a : «Motyince:grande cwantité/walon»

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant

Ratournaedjes

candjî
e grande cwantité  Loukîz a : Motyince:grande cwantité/walon

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike timpesse so Wikipedia