tene
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « tenuis » (minme sinse).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tɛn/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | tene | tenes |
femrin atribut | tene | tenes |
femrin epitete (todi padvant) |
tene | tenès |
tene omrin et femrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no)
- d' ene foirt pitite sipexheur.
- Rimpli d’ imådjes,
Di priyires discrîtes et d’ sovnirs,
Dji rtrouve dvins vos tenès pådjes
Tot on sieke passé prijhnir. — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.183, « Lu lîve du mèsse dèl grand-mêre » (fråze rifondowe).
- Rimpli d’ imådjes,
- ki n' a waire di cråxhe (tot djåzant d' ene djin, d' ene biesse).
- nén foirt, nén spès, tot djåzant d' èn aboere.
- Do tene cafè, del tene sope.
- nén parfond (tot djåzant d' on ri, d' on richot).
- nén foirt.
- Li fruzixhaedje si doûs, si tene,
Ki, passant sol vivî, lutene,
Si trankile muroe si doûçmint
K' i nel moire nén tant seulmint ?— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Zûvion d’amoûr", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
- Li fruzixhaedje si doûs, si tene,
Ratourneures
candjî- si tene k' i trawe u: si tene k' on voet houte foirt maigue (djeu d' mot so les sinses 1 & 2 do mot "tene").
- Kimint pout on fé do si tene cafè sins l' trawer ? : djeu d' mot so sinses 1 & 3 do mot "tene".
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjîContråve
candjîOrtografeyes
candjîE rfondou walon :
- tene : R13
Ratournaedjes
candjîfwait avou bråmint d' l' aiwe, po ene abwesson
- Francès : léger (fr) (cafè), inconsistant (fr) (sope)
Etimolodjeye 2
candjîTayon-bodje latén « tina » (pinte å vén).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /tɛn/ /tin/ (fok deus prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tɛn/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
tene | tenes |
tene femrin
- rond batch di bwès, come on dmey tonea.
- Li souweur lezî plakéve leus camaedjes so leus oxheas come si on ls åyaxhe trimpé dvins ene tene — Richard Joelants (fråze rifondowe). #:N' ess nén l' fi do vî Titoriks, li ci ki s' a neyî el tene al bouwêye ? — Jean Brumioul (fråze rifondowe)..
- Gn aveut des djouweus d' tours, so les dicåces ki djhént «Venez voir la serpentine». On creyeut k' c' esteut ene feme-sierpint. On payive, on moussive, c' esteut biesmint ene såpe dins ene tene, ene «serpe-en-tine» — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
- (pa stindaedje do sinse) tolminme ké batch, kéne grande bassene.
- Asteure, les boledjîs prindèt l' saetch di farene et i l' hiner dins ene grande tene, et l' påsse si prustixh tote seule — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
- I metèt l' sougnaedje des singlés dins ene grande tene
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîcôpoe, cuvele, schadrea; Loukîz a : « schadrea »
Mots vijhéns
candjî(tolminme ké grande bassene) : hena
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13