pîper
Etimolodjeye
candjîMot-brut «pîp» (brut d' onk k' est court d' alinne), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, kécfeye avou assaetchance di «puper».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /piː.ˈpe/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : pî·per
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | pîpe |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | pîpez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | pîpans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | pîpnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | pîprè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | pîpéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | pîpe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | pîpé |
Ôtes codjowaedjes | come bouter |
pîper (v. sins coplemint)
- respirer målåjheymint, tot fjhant èn awiyant brut tot houmant.
- Dji pîpéve a foice di cori.
- Ni rotez nén si roed; dji pîpe, mi.
- End a des cis k’ inmèt a tourniker des eures, tot ramassant l’ poûssire, tot pîpant, tot souwant, å risse di fé ene pertinne et çoula, po l’ oneur, s’il arivèt prumîs, d’ esse buskinté des djins — Henri Simon, (ratournant Horace) (fråze rifondowe).
- Et d' ene doûce vwès d' efant, tote grêye,
Ki l' coûtrece d' alinne fwait pîper,
Rissayant s' romance preferêye,
A tchaeke vers, ele doet s' rihaper— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 117, "Grand-mére å cariot". - Li ptite djonne di vint ans ava vite fwait do rprinde alinne dismetant k' lu pîpéve et n' arivéve pus a s' parole ESul
- esse djus d' alinne a cåze d' ene maladeye do peumon.
- Dji prind l' telefone et dmander cwè
- C' est strapant, docteur, vonoz vite.
- Et cwè çk' il a, vosse pere?>BR>- I pîpe — ramLM.
- Dji prind l' telefone et dmander cwè
Sinonimeye
candjî- (après èn efoirt): haner, tanfler, linwter, shofler, esse court d' alinne, esse dishoflé
- (d' ene maladeye): tanfler, tchîpter (brut del pwetrene)
Parintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- pîper : E34
E rfondou walon :