maryî

Walon (Rifondou)

• 
• 
• 

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « maritare » çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /ma.ˈʀjiː/ /ma.ˈʀjɛ/ /ma.ˈʀje/ /ma.ˈʀi.je/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈʀjiː/
• Ricepeures : ma·ryî

Viebe

maryî (3^inme troke) (codjowaedje)

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	mareye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	maryîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	marians
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	mareynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	mareyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	maryive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	mareye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	maryî
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

1. (viebe å coplemint) prinde come feme, come ome, tot cåzant d' l' ôte djin.
   • Il a maryî ene kimere did vaila.
   • Si dj' esteu ritche.
     Dji mareyreu ene feme ritche ossu ; — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Si j'esteus riche" (fråze rifondowe).
   • Mins si vos dvîz maryî tos les djonnes omes ki vs avoz cnoxhou e vosse djonnesse … — Joseph Mignolet, "Milionêre !" (1934), p.43 (fråze rifondowe).
   • Leye k' åreut polou maryî on conte, on prince, pocwè a-t i falou k' ele veyaxhe voltî on pôve pitit djouweu d' vierlete? — Jean-Marie Warnier (fråze rifondowe).
2. (viebe å coplemint) diner s' feye a on valet, por leye divni s' feme; diner s' fi a ene båshele por lu divni si ome.
   • I ploût et i lût l' solea: c' est l' diåle ki mareye si feye.
   • Di tos les costés, nos veyans
     K' on djonne ome ou ene djonne feye
     K' åreut dijh-ût, vinte, ou trinte ans,
     Dimande bén k' on l' mareye. — Henri Forir, Blouwett lîgeoiss, Li marièche di m'kuzin Flip, 1843, p.11 (fråze rifondowe).
3. (viebe å coplemint) djonde deus sacwès.
   • Pol seule fiesse di mes ouys avou djoye, mi, dj' acceptêye
     Cisse coirnete må semêye, wice ki les rodjes pavwers,
     Les blankès margurites, les pierzins vnèt drovi
     Leus corones et maryî leus coleurs, si blamantes,
     Ås cenes di meyes påwions,[...] — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.28, Porminåde d'osté (1937) (fråze rifondowe).
4. (viebe å prono) : Loukîz a : « si maryî ».

Parintaedje

• mariaedje, marieye, mariant, marieu, marieuse, mariåve
• dismaryî, dismariaedje
• rimaryî, rimariaedje

Sinonimeye

spozer.

Ortografeyes

Divant 1900 :

• marier : C9a ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• mariè : C8
• marier : E165

E rfondou walon :

• maryî : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

prinde come feme, come ome

• Arabe marokin : zewwej =‎ خدى ^(ary) = خْدى ^(ary)
• Inglès : to marry ^(en)
• Francès : maryî ^(fr)

diner s' feye, si fi a maryî

• Arabe marokin : zewwej =‎ زوّج ^(ary)
• Francès : maryî ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	maryî	maryîs
femrin	marieye	marieyes

maryî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe « maryî ».
   • Ele s' a maryî avou èn etrindjir.
   • Il a stî maryî troes côps.

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	maryî	maryîs
femrin	marieye	marieyes

maryî omrin

1. li ci ki s' mareye, li djoû des noices.
2. onk k' est maryî.
   • A, schoûtez djonnes omes et maryîs,
     Dji vs va dner on consey :
     Wårdez todi vosse liberté ;
     Minez ene bele pitite veye ; Rôlez vosse bosse tocosté
     Et s' n' î tuzez måy al fé. — François Barillié, Conseie âs jôn's hommes, divins Li camarad′ dè l'joie, 1852 (fråze rifondowe).
   • Et l' maryî, esteut i co beazebén gåy?
3. pluriyal Loukîz a : «maryîs».

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• mariè, maryéye : C8

E rfondou walon :

• maryî, marieye : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

li ci ki s' mareye, li djoû des noices

• Arabe marokin : [[]] =‎ عريس ^(ary) = عْريس ^(ary)
• Inglès : bridegroom ^(en), groom ^(en)
• Francès : marié ^(fr)

Waitîz eto

• Lijhoz l’ årtike mariaedje so Wikipedia
• Lijhoz l’ årtike noice so Wikipedia