Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « linteolum » (boket di stofe di lén); vî lingaedje d’ oyi «linçuel»; mot cité dins l’ FEW 5 366-367.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
lénçoû lénçoûs

lénçoû omrin

  1. (ahesse di manaedje) drap k' on mete sol matrasse d' on lét, et dizo les covietes, po doirmi padzo.
    • (Mardjôzefe mostréve a s' neveuse si gårdurôbe avou) des tas d' lénçoûs, des mousseures, des lignrês, tîketes, coirnetes… Pierre-Joseph Dosimont (fråze rifondowe).
    • A mes ouys estchantés, la ki l' piket do djoû
      Mi fwait rvey li hourêye k' esteut torade bén noere,
      Ene wapeur blanke et hole, loyminoymint s' mostere,
      Adon s' eleve del vå come on frawiant lénçoû
      Louis Lagauche, "L' inmant", Å piket do djoû, (1947), p. 86 (fråze rifondowe).
  2. blanc drap k' on mete po rcatchî on moirt.
    • Li veye n’ est por mi k’ on lénçoû,
      Si fén, ene distchedje po mes djambes,
      Dji m’ dis, dvant les spiyons di m’ coir,
      « Li meyeuse båjhe, c’ est l’ cisse del Moirt ! » — BSLW, t.43, p. 121, “Lu mèyeû båhe” (fråze rifondowe).
    • Kî çk' a dit
      Ki l' vint sereut-st on lénçoû
      Po nos epoirter on djoû ? Jacques Desmet (fråze rifondowe).
    • Li nîve dischind, èle vint fé s’ paurt
      Èt m’ rascouvru d’on blanc linçou.
      Li nîve èst là, one miète su l’ taurd
      Ariverè-t-èle à fé ç’ quèle vout ?
      Jacques Desmet.
  3. grosse foite toele k' on pout tcheryî do four, do strin, des legnes, des foyes, des fruts dvins.
  4. grand dvantrin di blanke toele ki pind å hatrea do semeu, avou ene potche po mete les grinnes.

Ratourneures

candjî
  1. ertoumer des lénçoûs : côper des vîs lénçoûs å mitan, et rakeuze les boirds po-z è rfé come des noûs.
    • Ertoumez vos lénçoûs, i sront come noûs. Motî del Lovire (fråze rifondowe).
  2. esse ossu blanc k' on lénçoû : esse blanc d' figueure (d' esse malåde, d' aveur yeu peu); on dit eto : blanc come on moirt.
  3. påle come on lénçoû
    • Mamzele, fjha Janete k' esteut divnowe ossu påle k' on lénçoû, ni fjhoz nén si roed, dji vs è preye, mi ptite est si malåde ! Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.64 (fråze rifondowe).
  4. stinde ses pîs shuvant ses lénçoûs : èn nén voleur fé dipus k' on n' sait.
    • I n' fåt nén stinde ses pîs pus lon k' ses lénçoûsMotî d’ Perwé (fråze rifondowe).

Sinonimeye

candjî

Parintaedje

candjî

lénceure

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S25, O80

Ratournaedjes

candjî
drap d' lét
drap d' essevli
grosse toele po tcheryî ås fruts
vantrin po semer

Sourdants

candjî

forbatou so Berdelaedje

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike lénçoû so Wikipedia