djaeye

Walon (Rifondou) candjî

**Dobès rfondowes**
djaeye		gaeye

Ene djaeye, avou li schafiote, et drovowe
assîtêye di djaeyes apoirtêyes pa Sint-Nicolai

Etimolodjeye candjî

Tayon-bodje latén « gallica » (gålwesse, dins l' ratourneure « noejhe gålwesse »; « nux gallica »).

Prononçaedje candjî

Loukîz a : « gaeye »

AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒɛj/ /d͡ʒɛl/ /d͡ʒaj/ miersipepieuzmint e l’ notule ALW 6. 56 ey el notule 6. 120
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒɛj/
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif candjî

singulî	pluriyal
djaeye	djaeyes

djaeye femrin

setch frut avou ene vete pelake, ene deure eschafiote (schåfe) et li magnåve nawea, ådvins, del cogne d’ on cervea d’ djin.
Et vola co des tchikes, des orandjes, des djaeyes, des coûkes di Rinse, des sint-Nicolai d' tchocolåt… — Yvonne Gendarme (fråze rifondowe).

Ratourneures candjî

taper ås gaeyes
abate deus djaeyes d' on côp d' warokea
bardaxhî, sibasner u sibate les djaeyes les fé tchaire tot tapant sol djaeyî avou on long baston.
Voci l' moumint do sbate les djaeyes; li grand scårçon est a l' ovraedje. — Roger Tabareux (fråze rifondowe). F. "gauler".
hårlicoté come des djaeyes dins on saetchot kihossî pår.
peter ås djaeyes si såver (radoûcixhant di « peter å diåle »).
- Gn a ene viye hoûlote di cuzene ki vént tenawete bardouxhî dins m' manaedje, mins dji pete ås djaeyes tchaeke côp k' ele s' amoenne. — Arthur Masson (fråze rifondowe)..
- L’rat d’mogeonne pette rade à gaye,
  Eièt s’camarade ell’chû
  — Léon Bernus, (ratournant Lafontinne).
on dene todi des djaeyes a croxhî azès cis ki n' ont pupont d' dints dijhêye cwand ene sakî a ene sacwè ki n' s' endè sait siervi, dabôrd k' èn ôte el vôrent bén aveur mins n’ sait.
Les djaeyes volrént al plantchete dijha cwand des djins criynut foirt.
Si ç' åreut yeu stî l' såjhon, les djaeyes årént seurmint volé al plantchete e-z etindant l' ban chinwès poussî pa tote el binde å dierin mot da Clodimir. — Félicien Barry (fråze rifondowe).
piede ses djaeyes piede li tiesse. On dit eto: piede ses tåtes. F. "perdre la tête".
esse so ene djaeye
- — I n’a trinte-sîh sôres di canifechtône, lisqué tchûsîrè-t-on, pinse-tu?
  — Tchûsî! bodje-tu, va, on èmantch’rè so pâ so fotche on volapuk flamind èt l’ toûr sèrè djouwé. Les maîsses tîhons n’ sont nin so ’ne djèye dai, fré— Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Ine sicole flaminde po nos Députés walons, p.49.