Etimolodjeye

candjî

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « beguene », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
beguene beguenes

beguenefemrin

  1. (e l’ eglijhe catolike) comere ki n' si mareye nén et moussî e-n on covint.
    • Cwand l' djonne beguene rintra, n' è polant pus,
      Ele touma flåwe do vey, so s' tcheyire,
      Li håde tote fwaite do ptit Djezus. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li nute dè noïé d'ine bèguène", p.9 (fråze rifondowe).
    • Les djins nos djhént "les masseurs", mins padrî nosse dos, i djhént tofer "les beguenes". Émile Gilliard (fråze rifondowe).
    • Po les fosses des beguenes, i faleut aler deus metes et dmey fond dins tere, målureus. Jean-Jacques Gaziaux (fråze rifondowe).
  2. sôre di pidjole (!!! a-z aveuri).
    • Il avént si bon do tchinler,
      Do cori, lancî, do fé ene tchôke !
      Nos cårpeas n’ avént nén pawou
      Po fé ene beguene, on couperou. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.149, “Les p’tits bagneus” (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. ene beguene, ene halene, on lumçon, troes biesses sins råjhon : dijhêye po rabaxhî les beguenes.
  2. åmen, c' est po les beguenes, deyo gråciasse, c' est po les begasses, åvé, c' est po les curés : dijhêye po-z accepter çou k' l' ôte a dit.
  3. leyî pinser les beguenes :
    • — Vos t’ là bin èwaré! Ci n’est qu’ djusse, hin? Tos les èployîs d’ l’Etat d’vèt k’nohe li wastate.
      — Et ti pinses ?
      Dji lais pinser les bèguènes.
      Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Ine sicole flaminde po nos Députés walons, p.49.
    • Lai tuzer les beguenes, ele ont mî l’ tins k’ nozôtes. Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.15 (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
beguene
beguene

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike beguene so Wikipedia