Etimolodjeye

candjî

Do viebe « pinser », l’ betchete « a- » (ki fwait fé l’ accion), adon racuzinåve avou li vî francès « apenser » ki dmeure co e francès d' ouy dins l' ratourneure guet-appens.

Prononçaedje

candjî

apinser

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) apinse
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) apinsez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) apinsans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) apinsnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) apinsrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) apinséve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) apinse
pårt. erirece (dj’ a, vos av) apinsé
Ôtes codjowaedjes come bouter

(viebe å prono)

  1. pinser (tot d' on côp, al fén des féns d' on tuzaedje).
    • Li pus grand d' ses plaijhis est d' s' apinser k' les djins dvèt dire « K' elle est gåye ! » . Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
    • Tot schoûtant cåzer Batisse, Esmayel s’ aveut apinsé ene sacwè. Lucyin Mahin, Vera (fråze rifondowe).
  2. si mådjiner.
    • Et, la k’ el grande plèce les vîs meûrs foû scwêre,
      Li grande tchiminêye et l’ plafond tracté
      S’ apinsèt rvèyî les tåyes ravikés,
      Henri Simon.
  3. prinde asteme.
    • Mins ni t' lai måy astok
      Broke, i fåt k' ça s' disnuke
      Po k' on s' apinse di twè.Camille Gaspard (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. li Diåle s’ apinse : mostere ene sacwè d' ewaerant.

Parintaedje

candjî

Sipårdaedje do mot

candjî

w. do Levant

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
si taper ene tuzêye el tiesse, pinser ene sacwè tot åyant pezé li cotoû
si mådjiner
prinde asteme a