tchôke
Etimolodjeye
candjîSustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
tchôke | tchôkes |
tchôke femrin
- ovraedje.
- Èm tchôke est fwaite; årvey, mes djins !
- I n’ a nén co seu fé s’ tchôke. — Motlî Van Calsteren sol houyreye (fråze rifondowe).
- Po tot dire, i fjheut s’ tchôke al leccion, no directeur. — Jean-Luc Fauconnier (fråze rifondowe).
- poûssaedje, bôraedje.
- Co ene pitite tchôke, pus l’ pire bascoulrè.
- Il avént si bon do tchinler,
Do cori, lancî, do fé ene tchôke !
Nos cårpeas n’ avént nén pawou
Po fé ene beguene, on couperou. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.149, “Les p’tits bagneus” (fråze rifondowe).
- trawaedje (d’ on tonea d’ bire).
- (cronolodjeye) moumint (li tins d’ fé on boket d’ ovraedje).
- Ovrans co ene tchôke divant d’ fé magnåjhe.
- On n’ si stopéve nén l’ boke,
Di m’ tins, po fé li stroet,
Et nos nd avéns po ene tchôke
Cwand ns xhaxhléns d’ nos pus roeds. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Qwand nos avîs vint ans», p.145 (fråze rifondowe). - Ça fwait ene tchôke ki nos estans a n' rén fé !— Paul-Henri Thomsin, ratournant Astérix amon lès Bèljes, 2022, p. 31 (fråze rifondowe).
- (mot d’ zolodjeye) djermon do cok (djermon d’ èn oû d’ cinse, k’ el poye a stî tchôkeye do cok).
Ratourneures
candjî Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
- ene bele tchôke : èn åjhey ovraedje. F. bon boulot.
- ene pezante tchôke : on målåjhey ovraedje. F. sale boulot.
- bouter (travayî) a tchôke : esse payî a l’ asulon di l’ ovraedje fwait.
- rl a: pîce. F. à la tâche.
- inte les tchôkes : so les tins libes, inte deus ovraedjes. F. break, relâche.
- fé ene tchôke : fé ene foice po. F. effort.
- aveur ene sakî a tchôke u : tini ene sakî a tchôke : aveur a costé d’ lu (ene sakî k’ on voet evi, èn innmi, evnd.), et l’ poleur tchôkî come on vout.
- El prumî côp, ç’ ît vla ene cope d’ eures, låvå, cwand di dzeu l’ hourêye di nosse trantchêye, ene binde di Gris nos a yeu a tchôke, avou leus mitrayetes et leus grenådes a mantche — Willy Bal (fråze rifondowe).
- Loukîz a : aveur a gogne. F. à sa merci.
- mete e tchôke : trawer on tonea d’ bire, po cmincî a l’ vudî. F. en perce.
- i m’ a yeu a tchôke : i m’ a emantchî. F. berner, duper.
- tot d’ ene tchôke.
- On n’ mint nén todi pask’ on î wangne, mins sovint paski l’ idêye endè passe pal tiesse tot d’ ene tchôke. — Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.12 (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî- Loukîz a : « tchôkî »
Sinonimeye
candjî- (ovraedje): bourlote, bouye, payele
- (moumint) : tchoke, hapêye, tchôde; Loukîz a : « moumint »
- (djermon do cok): tchôkeure.
Omofoneye possibe
candjîPwaire minimom
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîAroke avou l’ modele Ratournaedjes : Li côde do lingaedje « (en) fr » n’ est nén rkinoxhou.
tchôke
- Francès : laps de temps (fr), moment (fr)
tchôke
- Francès : germe de l'œuf (fr)