ledjir
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « levis » (minme sinse), avou l’ cawete « -ir ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /lɛ.ˈd͡ʒiːʀ/ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /lɛ.ˈd͡ʒiːʀ/
- Ricepeures : le·djir
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | ledjir | ledjirs |
femrin padrî | ledjire | ledjires |
femrin padvant | ledjire | ledjirès |
ledjir omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki n' a waire di pwès.
- I vind do trop ledjir pwin.
- Ene pitite ledjire coviete — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Di dzeu les toets
Si bleus
Bleuwès foumires
Viè l’ hôt clokî
Si vî,
Montèt ledjires. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Payîs walon », 1922, p.91-92 (fråze rifondowe). - Pierdou dins li dzir, Nos stans ledjirs, Et nos cavolans Come des ploumions — André Gauditiaubois (fråze rifondowe).
- (mot des mnujhîs et scrinîs) ki n' a waire di dinsité, tot djåzant d' on bwès.
- Li beyôle, c' est åk di ledjir
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
- ki n' tént nén eshonne, tot djåzant d' ene tere.
- Ci tere la est trop ledjire.
- On dit eto: hole, veule. Contråve: del foite tere.
- F. meuble.
- ki n' est nén foirt (gote, toubak, soumey).
- Des ledjirès cigaretes.
- Dj' a l' soumey ledjir.
- åjhey a fé (ovraedje).
- Dji vos dinrè ene pitite ledjire ovraedje.
- ki s' didjere bén (amagnî).
- Li påsse a bén levé: les tåtes seront ledjires.
- Magnîz cwandminme ene pitite sacwè d' ledjir.
- ki n' a waire di rindaedje, tot djåzant d' ene dinrêye.
- L' avoenne est ledjire, saiss.
- F. à faible rendement.
- ki n' riwaite nén a çk' ele dit a ck'ele fwait, tot djåzant d' ene djin.
- Elle est co bén ledjire.
- F. léger, frivole, volage.
Ratourneures
candjî- ledjir come ene plome
- ledjir come ene oronde
- aveur el mwin ledjire : diner åjheymint ene bafe.
- F. prompt à frapper.
- esse ledjir d' aidants : èn waire aveur di liårds.
Parintaedje
candjîContråve
candjî- (ki n' a waire di pwès): pezant
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîAdviebe
candjîledjir (nén candjåve) (addjectif adviebrece)
- ledjirmint.
- Elle esteut moussêye ledjir.
- I rote co ledjir.
- I fåt mindjî ledjir.
- F. légèrement.
- pårler ledjir : e dire des cråsses.