houyon
Etimolodjeye 1
candjîBodje « houy- », motoit do bodje tîxhon * « hoya » (aiwe ki soude, come po « Houye »), avou l’ cawete « -on » (etimolodjeye nén acertinêye); li bodje est acertiné dins l' sinse di « wague » dins FE1 a « 2. vague » (houyô) et divins E1 a « houyot »; li passaedje di -ou- a -i- divant Y dins « hiyon », ravize li ci di « houwer » a « hiwer » divant W; mot cité dins l’ FEW 16 755a.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hu.ˈjɔ̃/ /hu.joː/ /hyː.ˈjɔ̃/ /hjɔ̃/ /hi.ˈjɔ̃/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hu.ˈjɔ̃/
- Ricepeures : hou·yon
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
houyon | houyons |
houyon femrin
- (fizike) mouvmint d' aiwe do dzo å dzeu.
- Mouze fwait des gros houyons — Franwal Haust, a « 2.vague » (fråze rifondowe).
- masse d' aiwe.
- Ni vindoz måy li pexhon tins k' naiveye eco dvins s’ houyon — Jean-Simon Renier, cité divins E34 (fråze rifondowe).
- Après l' lavasse, l' aiwe dischindeut do tier a gros houyons — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- (mot d’ meteyo) foirt côp d' air.
- (pa stindaedje do sinse) mouvmint mecanike k' arive tot d' on côp.
- On vî velo ki rôléve a houyons — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
- Mins cwand l' veye n' est pus k' on nukion
Tot s' elaidixh, bouneur et djoye,
Et çou k' on-z inme court vite evoye
Cwand l' cour va fé s' dierin houyon !
— Louis Lagauche, "Les belès eureus" (1928), p. 69 (fråze rifondowe). - Li tcherete a fwait on houyon et dj' a cåzu toumé — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (mot d’ djeu) djeu wice k' i fåt s' enonder.
- Ni djouwez nén å houyon, c' e-st on trop laid djeu — Motî Forir (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- on n’ atchtêye nén l’ pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon
- ni vindoz måy li pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon
Mots d’ aplacaedje
candjîOrtografeyes
candjîSipårdaedje do mot
candjîRatournaedjes
candjîfoirt côp d' air Loukîz a : houfêye
- Francès : rafale (fr) (de vent), coup de vent (fr)
mouvmint mecanike k' arive tot d' on côp
Etimolodjeye 2
candjîSitindaedje do prumî sinse, pa stindaedje di sinse d' ene grosse wague, d' ene rouflåde di vint (etimolodjeye nén acertinêye).
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
houyon | houyons |
houyon omrin
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.