Etimolodjeye 1

candjî
     Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « houyon » u « hiyon » ?

Bodje « houy- », motoit do bodje tîxhon * « hoya » (aiwe ki soude, come po « Houye »), avou l’ cawete « -on » (etimolodjeye nén acertinêye); li bodje est acertiné dins l' sinse di « wague » dins FE1 a « 2. vague » (houyô) et divins E1 a « houyot »; li passaedje di -ou- a -i- divant Y dins « hiyon », ravize li ci di « houwer » a « hiwer » divant W; mot cité dins l’ FEW 16 755a.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
houyon houyons

houyon femrin

  1. (fizike) mouvmint d' aiwe do dzo å dzeu.
    • Mouze fwait des gros houyons Franwal Haust, a « 2.vague » (fråze rifondowe).
  2. masse d' aiwe.
    • Ni vindoz måy li pexhon tins k' naiveye eco dvins s’ houyon Jean-Simon Renier, cité divins E34 (fråze rifondowe).
    • Après l' lavasse, l' aiwe dischindeut do tier a gros houyons Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
  3. (mot d’ meteyo) foirt côp d' air.
  4. (pa stindaedje do sinse) mouvmint mecanike k' arive tot d' on côp.
    • On vî velo ki rôléve a houyons Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
    • Mins cwand l' veye n' est pus k' on nukion
      Tot s' elaidixh, bouneur et djoye,
      Et çou k' on-z inme court vite evoye
      Cwand l' cour va fé s' dierin houyon !
      Louis Lagauche, "Les belès eureus" (1928), p. 69 (fråze rifondowe).
    • Li tcherete a fwait on houyon et dj' a cåzu toumé Motî Haust (fråze rifondowe).
  5. (mot d’ djeu) djeu wice k' i fåt s' enonder.
    • Ni djouwez nén å houyon, c' e-st on trop laid djeu Motî Forir (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî
  1. on n’ atchtêye nén l’ pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon
  2. ni vindoz måy li pexhon tant k’ naiveye co dvins s’ houyon
Mots d’ aplacaedje
candjî
Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13
Sipårdaedje do mot
candjî

w. do Levant

Ratournaedjes
candjî
mouvmint d' aiwe do dzeu å dzo  Loukîz a : vague
masse d' aiwe
foirt côp d' air  Loukîz a : houfêye
mouvmint mecanike k' arive tot d' on côp

Etimolodjeye 2

candjî

Sitindaedje do prumî sinse, pa stindaedje di sinse d' ene grosse wague, d' ene rouflåde di vint (etimolodjeye nén acertinêye).

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
houyon houyons

houyon omrin

  1. (foclore) ome maryî, dins l' foclore des dicåces, eneviè on bragård (djonne ome).
Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C13, R13
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.