Etimolodjeye

candjî

Bodje (ké lingaedje?) * « gâhi »; mot cité dins l’ FEW 16 7a

Prononçaedje

candjî

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin gåy gåys
femrin padrî gåye gåyes
femrin padvant gåye gåyès

gåy omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. k' a des beas mousmints.
    • Elle esteut gåye avou s' mantea d' fôreure.
    • Avinante façåde si nozêye
      Avou vos fniesses a ptits cwåreas,
      Vos estîz gåye come ene maryeye
      Cwand l' fiesse rekinkéve totafwait! Louis Lagauche, "Les belès-eures" (1928), p. 55 (fråze rifondowe).
    • On pardone co a ene feme ki n’ tuze k’ a esse gåye et a fé des antchous : c’ est l’ mestî ki vout çoula. Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.13 (fråze rifondowe).
  2. plaijhant a vey.
    • Il a on bea vizaedje, mins i n’ est nén gåy avou. D.T.W.
  3. (tot cåzant å rvier) nén bea a vey, paski må moussî.
    • Elle est gåye avou s' novele cote Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Il aveut l' air gåy avou s' cawe d' aronde ki lyi petéve å cou come li lamea d' on tchvå d' batlî. Henry Matterne, Les Cahiers Wallons, 1996, p. 35 (fråze rifondowe).
  4. (tot cåzant å rvier) nén bea a vey, paski .
    • Il a co rintré gåy ir al nute. D.T.W.
  5. må prins.
    • I tapa on côp d' ouy sol laide måssîte flotche di rodje linne di s' beret d' sôdård, et i s' dijha dvins lu-minme: «Asteure, vo m' la gåy po èn an» Albert Lenfant (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. fé gåy.
    • Ele s' a fwait gåye pol dicåce. D.T.W.
    • Dji n'årè, po l' fé gåye,
      Avou s' djilèt d' nåkin, qu'ine pêre di blancs tchåssons,
      Tos vîs-afêres da sonk, on rapèç'té cal'çon,
      On tchap'lèt, qui m' rapinse mes prumîrès annêyes
      Et mès prumîs påtérs, qui dji d'héve èl coulêye
      Tot djondant d' twè, pôve pére, èt m' mame qui v'la longtins,
      Rispwèse dizo l' wazon :
      Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "A l'pwète dès incurâbes" (avri 1878), p.54.
  2. si fé gåy : mete des beas mousmints
  3. gåy di hådes et ledjir d’årdjint: bén moussî mins nén ritche

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Pwaire minimom

candjî
  • gaiy
  • gaye (eto omofones, coinreçmint dins l' disfondowe "gâye".


Ortografeyes
candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes

candjî
k' a des beas mousmints
plaijhant a vey
må moussî
 Loukîz a :
må prins
si fé gåy

Sourdants

candjî

Etimolodjeye: Louis Remacle, La différentiation dialectale en Belgique romane avant 1600. p. 45.