djanvî
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « Ianus » (no d’ on diu romin) lu-minme motoit on rcomprindaedje di l’ amazir do vî tins ki sereut asteure « ⵢⴰⵏ ⴰⵢⵢⵓⵔ » (yan ayyor, prumire lune).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /d͡ʒã.viː/ /d͡ʒã.viːʀ/
- (pa picårdijhaedje) /d͡ʒɛ̃.viː/
- (pa rfrancijhaedje) /d͡ʒã.vje/ /ʒã.viː/ /ʒã.vje/ /ʒã.vjɛ/ miersipepieuzmint e l’ notule ALW 3.108 .
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒã.viː/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : djan·vî
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
djanvî | djanvîs |
djanvî omrin todi singulî
- (cronolodjeye) prumî moes d’ l’ anêye do calindrî grigoryin, k’ a 31 djoûs, mot eployî dins sacwants clawêyès emantchåjhes, mot eployî après on limero d’ djoû, avou l’ divancete « di » inte les deus.
- A pårti do prumî d’ djanvî, l’ agricoûteure va esse redjonålijheye — Yves Paquet (fråze rifondowe).
- siervou dins ene troke di mots « e moes d’ djanvî ».
- On-z a dedja dvou dner èn aconte po les vacances e moes d’ djanvî, et li tins a rawårder ni discrexhe nén vite assez — Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
- siervou dins ene troke « ci moes d’ djanvî ci, la ».
- E ç’ moes d’ djanvî 2001 ci, Georges Johnny Walker Bush va divni prezidint d’ l’ Amerike : dji vos vleu dire ki l’ moumint di vs tini ås coxhes esteut arivé — Charles Massaux (fråze rifondowe).
- eployî tot seu, copurade dins des scrijhaedjes tecnikes, u dins les spots sol tins.
- L’ ombrire do solea, a midi tapant, mostere li Nôr, et est todi pus coûte di djanvî a djun, todi pus longue di djulete a decimbe, po on cadran a plat, come di djusse — Louis Baijot (fråze rifondowe).
Notule d’ uzaedje
candjî- eployî après li limero d' on djoû do moes, avou ene divancete «di» stitcheye inte les deus.
Ratourneures
candjî- aveur djanvî so l’ dos : aveur bråmint des mousmints (po ene djin k’ est frileuse).
- mete djanvî so fevrî : kimincî ene novele ardweze (atchtaedje al croye), divant d' aveur payî li cene do moes di dvant.
- s’ i fwait bea e moes d’ djanvî, li cinsî s’ hagnrè les doets : paski les dinrêyes d’ ivier n’ åront nén d’ l’ aiwe assez.
Mots vijhéns
candjîLes moes d’ l’ anêye e walon | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1î trimesse | 2inme trimesse | 3inme trimesse | 4inme trimesse | ||||||||
1. djanvî | 4. avri | 7. djulete | 10. octôbe | ||||||||
2. fevrî | 5. may | 8. awousse | 11. nôvimbe | ||||||||
3. måss | 6. djun | 9. setimbe | 12. decimbe |
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîprumî moes d’ l’ anêye solrece
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike djanvî so Wikipedia