Etimolodjeye

candjî

Bodje espagnol «camara» (tchambe), avou l’ cawete « -åde », onk k' on pårtaedje si tchambe.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
camaeråde camaerådes

camaeråde omrin et femrin

  1. (mot del veye sociåle) djin, purade do minme seke, k' on s' plait bén avou leye.
    • C' est on grand camaeråde. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Ns avans stî camaerådes di scole. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Les vîs camaerådes, c' est les meyeus d' tot. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Awè, camaeråde, li lete ki vos m’ dijhoz k’ vos m’ lairoz raveur l’ måjhone po monter l’ manaedje des efants, ci n’ est nén èn egadjmint, paret, çoula ? Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.134 (fråze rifondowe).
    • Mes camaerådes m' ont vnou dire "c' est nosse fiesse; vinez danser". Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
    • Fåt-st assoti ! Vocial co ene feye nosse camaeråde Lefeve avou ses vîs råtchåds. Jacques Lefebvre (fråze rifondowe).
    • Ses camaerådes avént bén veyou k' i n' esteut nén parey k' ås ôtes voyaedjes. Roger Prigneaux (fråze rifondowe).
    • Surmint ene camaeråde a vosse sour ! Avou leye, vos årîz bén rade tot l' coron dins vo måjhone (Jean-Noël Fays).
    • Leticia a tcheyou so ene camaeråde di scole. Lucyin Mahin.
  2. (dins èn arinnoe) valet.
    • Ci n' est nén insi k' on maxhe li djote, hin, camaeråde !
    • A nos deus, asteure, camaeråde !
    • Kimint vs va-t i don, camaeråde Mitchî ? Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Vos avoz råjhon, camaeråde. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.34 (fråze rifondowe).
  3. (radoûcixhanmint) kipagnon dins ene cope omosecsuwele.
    • Si camaeråde, k' on n' aveut måy riwaitî, a vnou a l' etermint avou tot on busse di pareys a lu Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
  4. dins les payis comunisses, et dins sacwants soces di gåtche, lomaedje di tolminme ké djin, minme k' on n' voet nén voltî.
    • Eto, foirt oniesmint, dji dirè k' c' est d' å lon Ki dj' a fwait l' conoxhance do camaeråde Dehon (J. Orban).

Ratourneures

candjî
  1. on bon camaeråde våt mî k' cint parints
  2. fé camaeråde
  3. esse camaeråde eshonne : esse soçon u soçone di
  4. Camaeråde ! : Criya cwand on est prins pa èn enmi, po sayî di n' si nén fé touwer.
    • Camaeråde ! ki dj' a criyî, mi eto, e tapant mes bresses e l' air. Willy Bal (fråze rifondowe).
    • Li troejhinme, ci-cial, a levé ses bresses tot breyant "camaeråde". Et nos l' avans fwait prijhnî. Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
  5. on camaeråde, c' est on måye di bådet : dijhêye d' onk k' on l' lome insi.

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî

Mots vijhéns

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
djin do minme seke, k' on s' plait bén avou leye