tchuze
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye candjî
Svierba do viebe «tchoezi» (dizo cogne «tchûzi»); li spårdaedje d' ene disfondowe del Hôte Årdene (la ki betchfessî OE si prononce "û") pôreut esse cåzêye på siervaedje corant di ç' mot la pa des rlidjeus vinant l' abeye di Ståvleu (come po «tuzer»).
Prononçaedje candjî
Loukîz a : « tchoi »
- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃyːs/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif candjî
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| tchuze | tchuzes |
tchuze femrin
- ådjeu di tchoezi.
- Vos åroz l' tchuze. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- sacwè k' on-z a tchoezi.
- Sins l' voleur ricnoxhe, i dmoréve so dotance. Aveut i fwait l' boune tchuze ? — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Il estént tertos binåjhes del tchuze; ki : li Nesse aveut ene pitite air di deus airs.
Ratourneures candjî
- al tchuze
- Tot manaedjant insi les spotchåves divant l' mot, on leye prononcî, al tchuze, li disfondowe SK sins si houwer del rîle des 3 cossounes.
- (On pout co) atchter des pronnes al tchuze. — Motî Forir (fråze rifondowe).
Parintaedje candjî
Sinonimeye candjî
- tchoi (chwès),
- (ådjeu d' tchoezi) : varyisté
- (tchoezeye sacwè) : relijha, relijhaedje, decidaedje, tchoezixhaedje
- (sacwè ki pout esse tchoezeye) : sôre
Sipårdaedje do mot candjî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- tchuze : R13
Li mot n’ est nén dins : C13
Ratournaedjes candjî
ådjeu d' tchoezi
