soûfe
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /suːf/ /suf/ /siːf/ /sif/ /søːf/ /ʃuːf/ /ʃuf/ /ʃyːf/ /ʃøːf/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 5.49 eyet 5.50
- prononçaedje zero-cnoxheu : /suːf/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1
candjîTayon-bodje latén « sulfur », avou candjmint d’ djinre dizo assaetchance di souye.
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
soûfe | soûfes |
soûfe femrin (cåzu todi singulî)
- (tchimeye) prodût tchimike, del troke des solides nén metås, kinoxhou dizo l’ essegne atomike S, li nombe atomike 34, et l’ pwès atomike 32.
- On sulfate, c’ est èn atôme di soûfe avou cwate d’ ocsidjinne.
- djaene prodût ki prind feu, k’ i gn a å dbout des brocales, des aloumetes.
- Cist aloumete la n' a pupont d' soûfe — Motî d’ Nuviè (fråze rifondowe).
- On dnéve del soûfe ås pourceas — Motî d’ Nuviè (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Po saetchî al bouxhe, ti prinds ene aloumete, tel côpes e deus et c’ est l’ ci k’ a l’ soûfe ki wangne.
- Tor Sicoirdou, saetcheu al soûfe
Et ki dmeure a Matsarinou
A gripé dins l’ trén do solea — Jean-Luc Fauconnier, ratournant Ignazio Buttitta (fråze rifondowe). - Les di Djer, k’ ont cwité Lidje po Dordrecht, poy Misterdam, al copete d’ on role di courtîs po les martchands walons, s’ enondèt dins l’ comiece des åres et des amonucions, profitant del soûfe et do salpête prodûts el Walonreye — Pablo Sarachaga, ratournant Philippe Bastin (fråze rifondowe).
- Mins l’ djoû ki Lote moussa foû d’ Sodome, il aplova djus do cir do feu et del soûfe, et tot l’ monde fourit pierdou — Jean-Marie Lecomte, Evandjîle sint Luk (ratournaedje) (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- shoufe : (rifondaedje ricandjî enawaire)
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
candjîEtimolodjeye 2
candjîSitindaedje do prumî sinse, la k' c' est cist elemint la, metou après des brocales, k' a metou l' feu a on broûlåve.
Sustantif
candjîsoûfe femrin todi singulî
- noere cinde ki dmeure plakêye al tchiminêye, dins ene sitouve, evnd.
- A l' ivier, li soûfe foume del tchiminêye.
- Li ptit Djezus k' est so l' viye fouwire est rascovrou di soûfe et d' poûssires (Raphaël Zander).
- Si t' åreus yeu metou l' feu al moye di fåde divant del ricatchî, ça åreut fwait on braijhisse, et tot tourner a soûfe — Lucyin Mahin.
- Po-z espaitchî l' fier et l' acî do-z eruni, les fåt pinturer avou del tchôde tourbantene, k' on-z a fwait fonde del soûfe didins (ramexhné pa L. Léonard).
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13