Etimolodjeye

candjî

Bodje « rune », avou l’ betchete « e- » des viebes (divni del rune).

eruni (4inme troke) (codjowaedje)

  1. (v. sins coplemint) si covri d’ rune, tot cåzant d’ ene sacwè d’ fier.
    • I leyèt eruni leus usteyes.
    • Po-z espaitchî l’ fier et l’ acî do-z eruni, les fåt pinturer avou del tchôde tourbantene, k’ on-z a fwait fonde del soûfe didins. — Ramexhné pa Lucien Léonard (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) ocsider (do fier).
    • L’ aiwe et l’ mateur erunixhèt l’ fier.
    • C’ est l’ crouwin del cåve k’ a-st eruni vosse bele hepe.
  3. (viebe å prono) si covri d' erunixheure.
    • Vola l'iviér vinou : so lès téres disseûlêyes,
      pus rin, ni djins ni bièsses.
      Lès r'lûhantès-èréres, rètrôk'lêyes è tchèri,
      s'arènihèt dèdja,
      èt l' bisteû, tot foû d' lu dè vèy qu'on l' mèt′ è sère,
      beûrlêye divins lès stås
      Henri Simon, Li pan dè Bon Diu, Li sûrdèdje.

Parintaedje

candjî

Mots vijhéns

candjî

(sinse 1)

Contråve

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

Ratournaedjes

candjî
si covri d’ rune
ocsider

Addjectif

candjî
singulî pluriyal
omrin eruni erunis
femrin padrî eruneye eruneyes
femrin padvant eruneye eruneyès

eruni omrin

  1. covrou di rune.
    • Li coutea est eruni.
    • Li stouve est tote eruneye.
    • Ene viye fotche tote eruneye.
    • Les anêyes sins guere — ça n’ arivéve nén sovint — l’ eraire disteréve des såbes erunis, et les noers oxheas des Otrichyins et des Espagnols, des Francès et des Bavirwès, des Borguignons et minme des Daenwès. Lorint Hendschel.
    • Dji su-st-one pitite gâre
      Qui a dès-idées noires
      Tot-èrunîye come on vî clau
      Dj’aveu on chèf di gâre
      Émile Hesbois.
  2. taetchî avou del rune.
    • Vos avoz vosse tchimijhe eruneye.
  3. ki n’ sait pus bén fé passer l’ vwès, tot djåzant do gozî cwand on-z a l’ rôguea.
    • Dj’ a l’ gozî tot eruni.

Ratourneures

candjî
  1. elle a toumé so on clå eruni : dijhêye, po s’ fote, d’ ene kimere ki ratind famile et ki n’ est nén marieye : elle est gonflêye come si ele s’ åreut yeu atrapé avou on vî clå.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
  • eruni : R12

Ratournaedjes

candjî
covrou di rune
taetchî avou del rune
  •   Francès : taché de rouille
ki n’ sait pus bén fé passer l’ vwès
elle a toumé so on clå eruni

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
eruni erunis

eruni omrin

  1. erunixhaedje.
    • Ça serè målåjhey di raveur les taetches d’ eruni.

Ratournaedjes

candjî
elle a toumé so on clå eruni