djîsse

Walon (Rifondou)

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /d͡ʒiːs/ /d͡ʒes/ /d͡ʒɛ̃s/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒiːs/
• Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
djîsse	djîsses

djîsse omrin et femrin

1. (mot do bastimint) plaece k' ene biesse u ene djin coûtche.
   • Ca l’ mizere et li rwene abrotchive tocosté
     E cisse djîsse la ki l’ djoû dischindeut tot a poenne. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.25, “Vîx Souv’nir” (fråze rifondowe).
   • A l’ vole, on cloya l’ ouxh des djîsses.
     Li damaedje des pezants bayårds
     K’ apatraftént al viss al vass,
     Resdondixheut come des eglomes
     E l’ påjhûlisté d’ ene eglijhe. — Joseph Mignolet, "Li tchant di m' tere", 1935, p. 40.

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

1. aveur al djîsse : aveur ene sakî ki lodje a vosse måjhone po rén.

   • Il avént on bribeus al djîsse.

   F. héberger.

   trover djîsse : aler s' ahouter po doirmi ene sawice

   • Çou qu’on rouvèye ossi voltî c’èst qui Loth qui n’saveût wice aler, trova djîse divins ‘ne grote wice qu’il a d’manou tot-on timps avou sès deûs crapôdes — Georges Ghys.
   • Tot çou k' il avît co, c' esteut kékès guineyes k' il avént polou såver, et alént i eviè Imbour po trover djîsse amon des cnoxhances ki n' elzès rawårdént nén — Georges Ghys (fråze rifondowe).

   trouver refuge

2. esse al djîsse : lodjî amon des djins.

   F. être hébergé.

3. aler al djîsse : aler lodjî (ene sadju) cwand on est e voyaedje.
4. dimander l' djîsse : dimander a lodjî.

   F. demander l'hébergement.

5. cweri a djîsse : cweri après ene plaece po lodjî.
6. djîsse e viyaedje :sistinme touristike wice ki des djins vinèt al djîsse dins ene cinse, nouris et lodjîs.

   F. gîte rural.

7. paymint po-z esse lodjî ene sadju.
   • I paye si djîsse a nosse måjhone (ramexhné pa J.M. Pierret).

   F. pension.

Ratourneures

1. diner djîsse; u: diner l’ djîsse; u: bayî l’ djîsse)
2. mete foû djîsse
3. prinde djîsse
4. aveur po djîsse : djîstrer ene sawice.
5. * Et, cwand del shijhe on bea feu d' artifice
   Fjheut blawter Mouze å Paradis des Tchvås,
   Ene bele noere tiesse avou l' vizaedje wainisse
   Aveut po djîsse on blanc lét d' ospitå. — Louis Lagauche, "Li ptit hierdî" (1926), p. 109 (fråze rifondowe).
6. raprepyî s’ djîsse

Parintaedje

• adjîstrer
• djîstrer, djîstreu
• edjîstrer, edjîstreu
• radjîstoe

Sinonimeye

• (plaece k' on live s' î rmete) : Loukîz a : « pote »

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• djîsse : C8, O0, O2
• djinse : E34
• djîse : C9, E1, E21, E34
• djése : E34

E rfondou walon :

• djîsse : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

plaece k' ene djin î lodje

• Francès : gîte ^(fr), demeure ^(fr)

plaece k' on live s' î rmete Loukîz a : pote

• Francès : gîte ^(fr), couche ^(fr)

Etimolodjeye 2

Sustantif

singulî	pluriyal
djîsse	djîsses

djîsse femrin

1. båre di fier, bén droete, k' on stitche ene sadju po fé bodjî ene pezante sacwè.
   • Trouve mu ene djîsse po fé bouler ç' tronce la.

   On dit eto: levî.

   F. levier.

2. tote båre di fier ki s' aspoye ene sadju (li pont d' aspoya), po fé bodjî ene sacwè (li foice rastinrece) tot boutant u tot saetchant a ene ôte plaece sol båre (foice motrece).

   djîsse ås vitesses : tént-cawe po passer les virtesses, a ene oto.

3. (djîsse di djeu) pitite manike des djeus éndjolikes, po fé bodjî des persounaedje, des sacwès sol waitroûle.

   On dit eto: djîslete. Ingl. joystick.

4. cwårêye poutrele, ki s' mete sol taeyant, po sotni èn årvô.

   F. solive.

Parintaedje

• djîslete,
• djîster, djîstaedje

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike djîsse (discramiaedje) so Wikipedia