bos

Walon (Rifondou)

**Dobès rfondowes**
bos		bwès

Etimolodjeye

Tayon-bodje tîxhon « busch » (minme sinse) pal voye do neyerlandès «bos».

Prononçaedje

AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bɔ/ (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
bos

bos omrin

bwès.

Ratourneures

esse di bon bos
esse do bos k' on fwait les violes; esse do bos k' on fwait les violons; esse do bos k' on fwait le flûtes.
on cou d' rond bos : on gamén ki n' sét dmorer trankile.
croye di bos ! u : brokete di bos : bernike ! (vos n' åroz nén çou ki vos vloz). Franwal: ahåyant po: "tu l'as dans l'os".
Les priyires ni vont nén å bos : dijhêye cwand des djins ont priyî on sint (dinltins, ene posteure di bwès) et k' il ont stî egzocés.
Gn a l' bos ki boute ! : dijhêye cwand ene sakî sint monter l' seuve dins s' coir (cwand il est amoureus).
El vî bos prind rade feu u : El prétins fwait craker l' vî bwès : les djins inte deus ådjes toumèt co radmint amoreus. Franwal: ahåyant po: "c'est le démon de midi; c'est le feu de la passion".
on n'est nén d' bwès ! : on s' leye åjheymint assaetchî pa ene bele feme (onbea ome).
- Estant veve, elle a rieu èn efant; cwè vloz, ele n' est nén pus d' bos k' ene ôte (P. Defagne).
C' est do bos d' yeye :
rl a: yeye.
awè des djambes di frexh bos : awè des flåwès djambes; awè les djnos ki ployèt tot rotant.
on voet bin d' ké bos k' i s' tchåfe : on voet bén di cwè k' il est capåbe.
waitî d' sawè di ké bos k' i s' tchåfe : waitî d' sawè cwè so ene afwaire.
trover båbe (u vizadje, u l' ouxh) di bos : trover l' ouxh clôs, et k' i n' a nolu el måjhone.
vinte di bos : vinte tinkyî, a cåze des trintchêyes (colikes).
aler a franc bos : aler francmint, sins nou risse.
travayî a franc bos : travayî sins awè peu k' ça soeye må fwait.
i n' sait pus d' ké bos fé fletche : i n' sait pus cwè fé po-z ariver, po rexhe d' ene aroke.
rl a: a kî date. Franwal: ahåyant po: "il ne sait plus à quel saint se vouer".
fé l'ome (u l' boulome) di bos : dimorer sins bodjî.
atincion, ça va co tourner a maketes di bos : dijhêye d' ene grande djin a des efants arnåjhes, po les mancî. Franwal: ahåyant po: je vais devoir sévir.
fåt k' tot bos s' tchereye : i fåt profiter di s' djonnesse. F. il faut que jeunesse se passe.
fé on vizaedje di bos : fé ene sere mene. F. mine renfrognée.
ome di bos : djin ki goviene sins awè åk a dire, paski l' vraiy mwaisse est padrî. F. homme de paille.