agrape
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « graphium » ou Tayon-bodje vî francike * « krappo », çou ki dene li vî francès « grafe », adonpwis li viebe (etimolodjeye nén acertinêye).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.ˈɡʀap/ /a.ˈɡʀaf/
- (pa rfrancijhaedje) /a.ˈɡʀaf/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.ˈɡʀap/
- Ricepeures : a·grape
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
agrape | agrapes |
agrape femrin
- (usteye) tchitchêye metalike po riloyî deus sacwè k' on pout åjheymint disclitchter al mwin.
- Les soyeus metèt deus agrapes po fé tni leu tronce so leu hourd. — D.T.W.
- Disfé ene agrape. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Keuze les ouyets et les agrapes d' ene taye. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- I fårè mete ene agrape å soû, i s' distaetche. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (mot d’ medcén) pitit longou bindlaedje k' on stitche so ene plåye drovowe por leye ni si rxhiyî.
- I s' a findou s' front so ene pire, on lyi a metou deus agrapes. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- (usteye) sôre di ptit håvet, di ptit ferou po serer on cofe, on live.
- On lyi a dné on live avou des agrapes d' årdjint. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- On live di messe avou des agrapes d' årdjint. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Cwand plin d’ respect, cwand plin d’ ritnowe,
Dji disclitchtêye vos agrapes d’ årdjint,
Dji rvoe li bele tiesse tote tchenowe
Di grand-mere ki sondjive tot l’ tins. — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.183, « Lu lîve du mèsse dèl grand-mêre » (fråze rifondowe).
- (mot d' batelreye) håvet di fier dizeu l' pårteye mouwåve do vierna.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- (mot d' veulî) ployaedje divins ene foye di veule.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
Parintaedje
candjîMots vijhéns
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîtchitchêye metalike po riloyî deus sacwè k' on pout åjheymint disclitchter al mwin
pitit longou bindlaedje k' on stitche so ene plåye drovowe por leye ni si rxhiyî
- Francès : point de suture (fr)
sôre di ptit håvet, di ptit ferou po serer on cofe, on live
håvet di fier dizeu l' pårteye mouwåve do vierna
- Francès : crochet de fer au dessus de la partie mobile du gouvernail
ployaedje divins ene foye di veule
- Francès : repli dans une feuille de verre