temoen

Walon (Rifondou)

AFE :
- diferins prononçaedjes : /tɛmɔ̃/ /tɛmwɛ̃/ (cåzu k’ deus prononçaedjes)
  - (pa rfrancijhaedje) /temwɛ̃/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tɛmwɛ̃/ / /tɛmɔ̃/ (betchfessî oen)

singulî	pluriyal
temoen	temoens

temoen omrin et femrin

(djustice) onk (ene) k' a veyou ene sacwè et kel vout bén vni acertiner divant les djins, aprume e-n on tribunå.
- Dji so temoen: dji l' a veyou. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- Li djudje lûgna l' temoen - ene djonne feme avou on court mantea - padzeu ses berikes. — Chantal Denis (fråze rifondowe).
- Il a disbourdé Hinri divant temoens.
- Li Bon Diu l' a rilevé d' amon les moirts; di çoula, dj' estans les temoens. — Jean-Marie Lecomte, L’ Oûve dès-Apôtes (ratournaedje) (fråze rifondowe).
onk k' a polou vey ene sakî viker ene sacwè.
- Bea payis, temoen d’ totes mes djoyes,
  Por twè, dji clintche mi cour d’ efant— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.34, “Walon d’vant tot !” (fråze rifondowe).
temoen d' mariaedje : onk, ene k' est la cwand l' mayeur prononce on mariaedje, et ki pôreut acertiner, s' il astchait, ki les deus maryîs ont bén stî maryîs eshonne.
(linwince) djin d' on viyaedje, d' ene veye, ki djåze on diyaleke di nexhance, et ki pout acertiner l' eployaedje d' on metou mot a on metou moumint avou on metou accint.

prinde a temoen : dimander a ene tîce djin k' il acertene, pus tård, çou k' i vént d' vey u d' ôre.
- Vos m' poloz prinde a temoen. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
aler come temoen u: esse come temoen : aler å tribunå po-z acertiner ene sacwè. On dit eto : temognî; F. témoigner.
temoen conte : temoen ki dit conte di l' ametou; Fr. témoin à charge.
temoen po : temoen ki dit åk ki pôreut schaper l' ametou. Fr. témoin à décharge;