manire
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « manuarius » (k' on tént dins s' mwin); çou ki dene on mot fwait d' on bodje «man» (mwin) avou l’ cawete « -ire ».
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /ma.niːʀ/ /ma.nɛːʀ/ /ma.njɛʀ/
- (pa rfrancijhaedje) /ma.njeʀ/ /ma.ɲeʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.niːʀ/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : ma·nire
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
manire | manires |
manire femrin
- façon d' fé ene sacwè.
- Ça a stî fwait d' ene drole di manire.
- Tchaeconk fwait a s' manire.
- Loukîz di kéne manire ki dj' a shoflé ci cmere la a si ome — Albert Maquet (fråze rifondowe).
- (todi pluriyal) kidujhance; grandiveusès djesses. Loukîz a : «manires»
- Ses belès manires, si lokince,
L’ anea d’ ôr ki rlûjhéve e s’ doet,
Mi fjhît croere k’ on tél pôvriteus,
Diveut esse ossu ritche k’ on prince — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.70, “L’Onai d’ôr” (fråze rifondowe).
- Ses belès manires, si lokince,
- acostumance.
- I va fé deus toûs po toumer so l’ hapå, c’ est s’ manire. — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.23 (fråze rifondowe).
- I fåt viker avou, po kinoxhe totes leus manires — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- d’ ene bele manire
- a m’ manire
- di tote manire
- sins pus d’ manire : al vole, tot dårant sins tchicter
- C’èst qu’il-aveût vèyou Betsabée, li feume dè capitinne Urie, ine fwért bèle djint, qui sins s’doter d’rin si r’nètîve bin påhûlemint divant d’aler dwèrmi. Sins bambî, i houka sès gårs èt ‘lz’ èvoya cwèri l’crapôde qui s’dimandéve cwè èt « houptata » èvôye, sins pus’ di manîre èl tchoûka è s’bèdrèye — Georges Ghys.
- trover a s’ manire
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîE rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîfaçon d' fé ene sacwè
sins pus d' manire
- Francès : sans protocole (fr), brusquement (fr), brutalement (fr)