hardi
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje vî francike « hartjan » (divni deur); çou ki dene on mot avou l’ cawete « -i »
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /haʀ.ˈdi/ /aʀ.ˈdi/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /haʀ.ˈdi/
- Ricepeures : har·di
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | hardi | hardis |
femrin padrî | hardeye | hardeyes |
femrin padvant | hardeye | hardeyès |
hardi omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki n' a peu did rén ni d' nolu (sakî).
- C' est on hardi demon — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Bén t’ es hardi d' laixhî l' gamén aler a Nameur a velo on vint-ey-onk di djulete
- Bén t' es hardeye, mi feye, d' endaler tote seule, del nute, dins les bwès ! — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Ci govion la est hardi åtoû des femes — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Vosse sour est ene hardeye crapåde — Motî Forir (fråze rifondowe).
- On a l' droet d' esse hardi cwand on dit l' vraiy — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Elle est hardeye po si ådje — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Ci govion la est hardi åtoû des femes — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Et l' djoû del fiesse, divins ene ronde-danse,
Les ptits veres el rindant hardi,
I lyi djåspina d' acoirdances… — Louis Lagauche, "Amon nos autes : tchansons tchusèyes" (1908-1912), p.78 (fråze rifondowe).
- ki n' a nén peu d' aler conte les idêyes do tins (ouve di belès letes).
- L’ oteur walon doet esse modiene, et l’ pus hardeye idêye nel doet nén rbouter — Lambert Lemaire (fråze rifondowe).
- ki n' si djinne nén.
- Waite a ti ! T' as-st a fwaire a on hardi copere.
- Taijhoz vos, vos estoz trop hardi — Motî Forir (fråze rifondowe).
- (imådjreçmint) grand, hôt.
- Et, cwand l' esté lyi rind li spexheur di ses foyes, On croet, tot moussant dzo, k' on-z inteure a l' eglijhe Enairant dzeu nosse tiesse ses hardeyès vôsseures — Henri Simon (fråze rifondowe).
Mots d’ aplacaedje
candjî- C’èst dès tièsses di cabu, sovint dès couyoneûs,
Mins di Lîdje à Tournaî, di Auve jusqu’à Arlon,
S’ i d’visenut ôtrumint, i n’ sont jamaîs pèneûs
Do causè ârdimint leû bia linguadje walon. — Jean-Paul Daussain, Amon nos-ôtes lès walons.
- C’èst dès tièsses di cabu, sovint dès couyoneûs,
Sipårdaedje do mot
candjîOrtografeyes
candjî Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Ratournaedjes
candjîAddjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | hardi | hardis |
femrin | hardie | hardies |
hardi omrin