Sujet sur Uzeu copene:Lucyin

Come li cawete -ule (ki vént do latén) est eployeye e walon (molecule, notule, pilule); ça n' divreut nén purade esse "plantule" ?

si on vout, poy k' on l' a rfondou insi (notule, tiesticule, molecule). -oûle est pus tipicmint walone, ey a djusse li minme sinse. Por mi, po on noûmot, c' est kine. Avou ça k' les reployeus do walon, noûcåzeus ont ptchî les mots diferins do francès (ôte bate di dvize). A nozôtes di decider, et vos l' clawer sol DTW, et candjî so les wikis, s' il astchait.

@Reptilien.19831209BE1 : a vos d' fé l' troejhinme djudje et on vs schoûtrè.

Dji n' les rissint nén pareys (et d' après l' hagnon "etimolodjeye" di -ule et -oûle i n' vinèt nén do minme bodje latén).

-ule djel rissin come ene mo raptitixhante cawete, avou di pus ene airance di sincieus lomaedje.

-oûle a des eployaedjes dins des nos d' plaece (et, did la, dins des nos d' Famile) ki -ule n' a måy. Eto, dji rsin (c' est motoit cron etimolodjicmint, mins pa l' oyance djel rissin insi) -oûle come on femrin di -oû).

"plantule" n' est nén on peur noûmot (dj' ô bén, edvinté pår), mins on calcaedje, do francès, mins nén seulmint, la ki l' mot egzistêye parey (ou cåzu) dins tos les lingaedjes romans, poy ki c' est on noûmot (la on veur, edvinté pår) fwait avou ene cawete latene -ula (fr: plantule, it:plantula, es:plántula, pt:plântula). Po des sfwaits mots, on pout vey li calcaedje walon come on calcaedje direk do latén la:plantula; et shure li minme rîle pol walonijhaedje, come ça a stî po molecula, pilula, notula, testiculus,...

Dji n' so nén d' acoird k' on noûcåzeu va di totes foices cweri a prononcî d' ene manire li pus diferinne possibe do francès; on noûcåzeu, ni cnoxhant nén l' mot ou nel trovant nén dins les motis, et k' end a mezåjhe, el va calker/walonijhî del minme manire ki les ôtes mots eployant les minmes bokets. S' i cnoxhe plante eyet pol moens onk di notule, pilule, molecule ou testicule, i s' ratindrè tot naturelmint a plantule. C' est come e francès? oyi (tot come walon, ome, grand, laid, bas, clair,... on n' va tot l' minme nén disfacer l' mitan do motlî walon dizo l' pretecse ki ça rshonne å francès! Come el dit "Jacques Shirak" dins l' fime "campigne" : si cisse rishonnance la grete, li lingaedje francès n' a k' a candjî ses mots, c' est nén å walon del fé)

Et e minme tins, "c' est come e francès?" NENI; c' est come dins tote li famile di lingaedjes romans; "plantule" n' est nén pus "come li francès" ki come li castiyan ou come l' itålyin ou l' portuguès; i sont simplumint zels tertos pareys pa des côps, pask' i vnèt del minme mame.

Les deus cawetes -ule (lat. -ulus, -ula) et -oûle (lat. -olus, -ola) sont des variantes : F. pellicule (pitite pea) et bestiole (pitite biesse). Nouv côps so dijh -ole c' est après ene voyale, çou ki vout dire nén todi : scarole e francès mins escariola e latén.

On pout don djower avou come on vout po les noûmots, mins por mi ça sreut plantule, paski : 1. c' est dirî ene cossune ; 2. c' est on noûmot ki vént do francès plantule, lu-minme do latén plantula. Sicrire plantoûle rivént a dire k' il egzisse e latén on mot plantola po ci sinse la, çou ki, m' shonne-t i, n' est nén l' vraiy.

Gråces po cisse racsegne la ( -oûle pa drî voyale, -ule pa drî cossoune).

Dji rwaite sol DTW, et tot rsaetchant li cawete -roûle (k' est ene ôte), i gn a 16 intrêyes, et, ça corespond cåzu a 100%; såf po :

• crexhoûles (k' esteut e balance avou crexhioûles; do côp i n' a pus a balziner, c' est crexhioûles)
• madoûle et midoûle (mins onk est on svierba di madoûler, l' ôte i n' a nén di "midoûler" (ou nén co sol DTW), mis i gn a "edoûler"; ça shonne esse diferin del cawete -oûle todi)
• tchitchoûle (mins on pôreut vey ça come on svierba di tchoûler avou rdoblaedje do tch- )
• spritchoûle (çoula on direut bén k' oyi, c' est l' cawete -oûle; mins on shuvion tch-y-V (tot come t-y-V) divént naturelmint tch-V

Si dji rwaite a -ule(et tot rsaetchant les mots k' ont des parints -ulte e francès et l' sivierba di basculer), dj' a stî sorpris d' endè trover bén pus ki dji n' pinséve (et assez ki po-z aveur ene vraiye rîle bén stocaesse) :

• anule (pitit anea)
• bule (nén seur si c' est l' cawete -ule po ci-la)
• canicule
• canule
• capsule
• crapule
• (e)spatule
• "estibule" (=vestibule)
• fôrmule
• globule
• måcule
• matricule
• nåvicule
• notule
• ôricule
• pilule
• (plantule)
• tiesticule (dji n' mi sovneut pus ki l' bodje aveut stî walonijhî; mins pocwè nén)
• virgule

Åmen ! iva po "plantule". Aveurixhoz lu pattavå.

pol sinse di ptite plante k' on fwait crexhe a pårt divant d' mete e tere dins les tchamps (fr:plant), dji vén d' trover plançon dins O4)

dji rcandje eto so wikipedia ovûle -> ovule, c' est l' minme cawete.

So Wikipedia i fåreut candjî l' årtike w:Cawete -oûle; il acmaxhe li cawete -roûle avou -oûle.

I gn a-st on mot k' est foû-rîle : efornoûle; mins i n' a nole disfondowe atestêye po-z acertiner l' prononçaedje. Wice a-t i stî trové ?

iva po "ovule". Come vos djhoz, les Francès n' ont k' a candjî s' i vlèt ki leu lingaedje ni rshonne nén å walon !!!

Po oricule, on a wårdé li "o" court dins d' parintêye di "oraye" (oriyete, orire) -> oricule (si c' est bén ç' mot la).

ouxh ! afournoûle S117; S109: fournoûle; mins motoit on riscôpaedje di "la fournoûle" => l' afournoûle.

Dji louke dins les ôtes motîs d' avår la.

fåreut vey si ça n' sereut nén eforner + -roûle, avou piete d' ene cossoune dins l' shuvion -r-n-r-.

Dji n' sai nén; ça vént di:

 auricule [E34] (t. pharmacie) follicule. seult dans: des fouyes d' ---, des follicules.

S24: fournure / fourneure (scrijhaedje fonetike nén clair) (ça doet esse "fournëre") come "tchètëre, si ratchètërer"; loukîz pus lon.

nén dins S25, S44

S0: forneûre, forneûse, + aforneûre TYPE [(en)-fourn-OIRE]

=> fornoere + efornoere (ridisfonde: efornwere) ?

Après Bive, li passaedje do betchfessî oe a "oû" est corant (dins l' cawete -oere; tchetoûre, tounoûre = tchetoere, tonoere) + ridaedje R/L ?

+ efornoe (Rifondaedje decidé å 2002-03-15, mins pont d' disfondowes). Fårè ratinde l' ALW xx sol boledjreye !!!

fåreut motoit rmete so on seu foyou DTW fornoûle, efornwere et efornoe.

Neni (dji vs voleu djåzer d' ça eto); i n' fåt nén mete eshonne dins on minme årtike DTW des mots diferins, minme s' il ont l' minme sinse.

Pask' on n' sait måy k' on trouvreut pus tård (ou k' i gn åreut on stindaedje) on sinse diferin po on mot et nén po ls ôtes. On côp k' on a metou eshonne c' est foirt foirt målåjhey di rdispårti.

I våt mî wårder des årtikes separés, tot rcopiant l' definixha et mete l' ôte (ou els ôtes) come sinonime(s)

(ene ôte sacwè, dins l' kimince di l' årtike sol DTW, pa dvant li sôre croejhetrece, dj' eploye les åtchetes po les candjmints ki sont cåzés på cotoû fonetike; eyet des bokets avou des loyeures po les candjmints cåze del croejhete :

  k(i)mincî  => kim-, com-, cm- : c' est des candjmints cåze del fonolodjeye
  tcheyou, -owe => -ou, -owe : c' est des candjmints cåze del croejhete

Do côp, n' eployîz nén des sacwès come "ratårdixhant(e) (addj.)" mins purade "ratårdixhant, -e (addj.)"

gråces

idêye di cawete -roûle et simplifiaedje: tecnicmint, c' est ça. Adon, wårder efornoe + efornoere + fornoere + fornoûle (mins pår li minme diåle !!!) => on seu foyou DTW ?

dji waite dins G150 & G151.

nén dins G150; MINS C'EST ENE INTRêYE di G152 (1164, pelle à four)

ponts walons:

= fon

• fournware 9 ponts; fournwâre : 1 pont; fournwach 1 pont (= fornoere / fornwere)

• afournwâre : 1 pont (= efornoere / efornwere)
• afournwè (o) : 1 pont

Ponts gåmès et tchampnwès:

• fournure (12 pts) fourneure (ké eu?) 2 pts; afourneure 2 ponts

=> acertene fornoere + efornoere + efornoe

di l' ôte costé d' Mouze:

nén dins O81

O100, O2: fournwêre on.n-afourne èy’ on dèsfourne aveu ’ne ---.

—.

iva po l' dispårtixhaedje des årtikes; dj' a rfwait 3 årtikes sol DTW (fornoere, efornoere, efornoe).