Årdene
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « Arduenna » (silva), grand bwès d’ Årdene, lu-minme do tayon-bodje gayel «arduo-» (hôt, metou so ene hôteur); çou ki dene on mot avou l’ cawete « -ene » des nos d’ plaece.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɔːʀ.ˈdɛn/ /aːʀ.ˈdɛn/ (betchfessî å, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɔːʀ.ˈdɛn/
- Ricepeures : År·dene
No prôpe
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
Årdene | Årdenes |
Årdene femrin
- (no d’ payis) (no d' montinne) payis d’ tienes rascovrous d’ grands bwès ki s’ sitind so tote li pårteye sud del Walonreye (sol droete erive di Mouze), sol Grande Dutcheye do Lussimbork et des bokets el France.
- Sol province di Lidje, c’ est l’ aiwe d’ Oûte ki separe l’ Årdene do Condroz — Motî Forir (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Ass dedja magnî do vraiy djambon d’ Årdene?
- Sint Roch, come li savtî ki rene,
Guerive pa les tiers et les vås,
Di nosse miråcolieuse Årdene,
Po catchî ses poennes et ses mås— Louis Lagauche, « Li p’tit hièrdî », Tchant III, Saint Roch (fråze rifondowe). - Ele les a tnou, l’ Årdene, dins s’ schô, et ses deus bresses ont-st aidî les rind-poenne k’ ovrént dins l’ ombe, dins l’ niût, po disnukî nos tchinnes — Gabrielle Bernard (fråze rifondowe).
- C’ est e 1984 ki l’ prumî tôme do live « Ene båke so les bwès d’ l’ Årdene » vina foû.
- Åy, saiss, noste Årdene est mo bele; tape l’ ouy: vo rla ddja les orondes — Lucyin Mahin (fråze rifondowe et rarindjeye).
- L’ Årdene, c’ est on tåvlea di hôteurs et d’ croupets ki vs leyèt foû d’ alinne — Marcel Slangen (fråze rifondowe).
Notule d’ uzaedje
candjîE walon, on a ptchî di siervi li singulî (noste Årdene); mins come li francès d’ Beldjike eploye li pluriyal (les Ardennes), on rescontere todi pus sovint li rfrancijhaedje « les Årdenes ». Cisse cogne la divreut esse wårdêye foû k’ po les « Årdenes francesses » (dipårtumint del France).
Tant k’ al divancete, come c’ est on femrin no, on årè « e l’ Årdene »; l’ emantchåjhe e-n Årdene pout esse rissintowe come on rfrancijhadje (en Ardenne).
Ratourneures
candjî- djambon d’ Årdene u: djigot d’ Årdene : djambon d’ pourcea efoumé.
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjî- Årdene walone, Årdene lussimbordjwesse, Årdene lidjwesse
- Årdenes francesses
- Li Rotche-e-l'-Årdene
- Li Moncea-e-l'-Årdene
- Poitchrece-e-l'-Årdene (po fé l’ diferince avou Poitchrece-e-Condroz)
- Paris-e-l'-Årdene
- Tchimpion-e-l'-Årdene (po fé l’ diferince avou Tchimpion-e-l'-Fåmene)
- Belfontinne-e-l'-Årdene (po fé l’ diferince avou Belfontinne-e-l'-Gåme)
Mots vijhéns
candjîRilomêye do mot
candjîLi mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- Ene båke so les bwès d’ l’ Årdene: troes lives da Lucien Mahin.
Ortografeyes
candjîE rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîpayis d’ tiene del Walonreye
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike Årdene so Wikipedia.