ewaerant
Etimolodjeye
candjîBodje « ewaerer- », bodje nén cnoxhou do viebe « ~ » avou l’ cawete « -ant », çou ki dene on mot avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.wɛˈ.ʀã/ /ɛ.wa.ˈʀã/ /ɛ.wa.ˈʀɔ̃/ /a.wa.ˈʀã/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.wɛ.ˈʀã/
- Ricepeures : ewae·rant
Pårticipe prezintrece
candjîewaerant (nén candjåve)
- pårticipe prezintrece do viebe « ewaerer ».
- E s’ ewaerant, li tchvå a ståré l’ cavalî.
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | ewaerant | ewaerants |
femrin padrî | ewaerante | ewaerantes |
femrin padvant | ewaerante | ewaerantès |
ewaerant omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- k' ewaere, ki fwait awè peu.
- Ciste ewaerante loumire shut les aroyes
D’ avå les tchamps,
Si trebouxhe so ene oirbire et fwait tot s’ kitoirtchant
Des grabouyaedjes di rodjès royes. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Li plope », 1923, p.33 (fråze rifondowe). - Et nos rwaitant d' ewaerantès nûlêyes
Bizer a l' astcheyance, come des cavales emacralêyes — Jean Guillaume, Disk' å solea p. 33 (fråze rifondowe et rarindjeye). - Cwand l' mere di crapåd-volant rivént å ni, ele nos mostere èn ouy ewaerant d' oujhea d' nute — Léon Demarche (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Ciste ewaerante loumire shut les aroyes
- ki sorprind.
- Vos aloz vey ene sacwè, infén ene sacwè d’ ewaerant, di miråculeus ! — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.113 (fråze rifondowe).
- Ça fwait ki, come l' Univiers est åk d' ewaerant, on-z est tofer a cachî après des ôtès esplikêyes — Lorint Hendschel.
- Adon, i s' a metou a m' carwaitî; i rescouléve on pô so s' xhame come po mî vey; il aveut l' air k' i tuzéve bén lon; après ene hapêye, i låtcha: « Ewaerant! Mostrez m' on pô vos mwins» — Lorint Hendschel, So l’ Anuti (fråze rarindjeye).
- Mins li pus ewaerant d' tot c' est motoit çou ki nos a-st arivé ersè, divant di nos eroter pol Burmaneye — Lucyin Mahin.
Sinonimeye
candjîParintaedje
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîki fwait awè peu
- Inglès : frightening (en)
- Francès : effrayant (fr), hallucinant (fr)
- Neyerlandès : verschrikkelijk (nl)
ki sorprind
- Almand : erstaunlich (de), überraschend (de)
- Inglès : surprising (en)
- Francès : étonnant (fr), surprenant (fr)
- Neyerlandès : verbazend (nl)