etrindjir
Etimolodjeye
candjîCalcaedje do francès « étranger »; çou ki dene on mot avou l’ cawete « -ir » (sorwalonde avou -IN- pol calcaedje do francès -AN-).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.tʀɛ̃.d͡ʒiʀ/ /ɛ.tʀɛ̃.d͡ʒiːʀ/ /ɛ.tʀã.d͡ʒiːʀ/ /ɛ.tʀã.ʒeʀ/ /e.tʀã.ʒeʀ/ /ɛ.tʀã.ʒɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.tʀɛ̃.d͡ʒiʀ/
- Ricepeures : et·rin·djir
Sustantif 1
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | etrindjir | etrindjirs |
femrin | etrindjire | etrindjires |
etrindjir omrin
- djin d’ èn ôte payis.
- Pocwè a t i falou k' èn etrindjir ki vs n' avîz måy veyou, vinaxhe distrure tos les beas tchesteas ki dj' aveu basti por vos ? — Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.30 (fråze rifondowe).
- T’ aveus ls etrindjirs ki dvizént e walon eyet ki nos fjhént des clignetes. — Raymond Honoré.
- Cwand po fé s’ veye, il a cwité, c’ esteut po divni l’ etrindjir. — Guy Fontaine.
- (pus stroetmint) djin d’ èn ôte viyaedje.
- I s’ maryî avou ene di Loyî, louke on pô, ene etrindjire.
- Gn aveut cåzu k’ des etrindjirs al dicåce.
- Djamåy èn etrindjir ni serè mwaisse droci.
- I vôreut divni mayeur et ci n’ est k’ èn etrindjir.
Ratourneures
candjî- èn etrindjir ki s’ a vite metou avå (u avou) les djins : ki s’ a rade abitouwé ås dujhances do payis.
- grand etrindjir u etrindjir d’ å lon : onk d’ èn ôte payis, ki n’ conoxhe rén des dujhances, eneviè èn etrindjir d’ on viyaedje a costé.
- I plantéve ås raecenes come on grand etrindjir.
Ratournaedjes
candjîSustantif 2
candjîetrindjir omrin todi singulî
- tos les payis d’ ådfoû.
- Il a viké lontins a l’ etrindjir.
- On saveut s’ amuzer tchaeke divins ses pårotches
Et nos n’ kinoxhéns nén çou k’ c’ esteut d’ l’ etrindjir.
On n’ aveut nén come ouy gros pougns et stroetès potches. — Joseph Vrindts, « Bouquets tot faits » (1893), « Ine copenne so l’vîx et l’novai Lîge» p.128 (fråze rifondowe). - Et portant dji so fir
Cwand dj’ so-st a l’ etrindjir
D’ aveur divins m’ gozî
Des mots doûs come a Vervî. — tchanson, (sourdant a recråxhî).
Notule d’ uzaedje
candjîSovint avou a l’ padvant.
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîAddjectif
candjîetrindjir
singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | etrindjir | etrindjirs |
femrin | etrindjire | etrindjires |
- k’ a a vey avou on payis d’ ådfoû.
- I cåze bén cwate langues etrindjires.
- I n’ vout nole bire etrindjire.
- Totes nos belès båsheles a l' amoureus sorire,
Ont tant cpicî nos cours cwand nos avéns vint ans,
K' on n' poleut les rovyî po des båjhes etrindjirs,
K' on n' poleut si fé cwite di leus ouys si blamants— Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 118-119 (fråze rifondowe).
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : C8