dobe
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « duplus » («deus côps ossu grand»).
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dɔp/ /dup/ (minme prononçaedje cåzu pattavå) (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dɔp/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | dobe | dobes |
femrin atribut | dobe | dobes |
femrin epitete (todi padvant) |
dobe | dobès |
dobe omrin et femrin (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no)
- fwait(e) deus côps.
- Comint fjhoz, so voste éndjole po on dobe sorlinaedje ?
- I vos fåt fé ene dobe clitche avou vosse sori po moussî dins l’ ridant.
- foirt (fwait d’ deus bokets, u fwait a deus côps).
- I lyi fåt dedja des berikes a dobe veule.
- Del dobe bire.
Ratourneures
candjî- serer l’ ouxh a dobe sere : tourner deus côps l’ clé.
- dobe muret, dobe carantin, dobe djalofrene : sôre di fleurs des cortis, avou deus fleurs sol minme montant.
- dobe simele : simele fwaite di deus coûtches.
- Des solés a dobès smeles.
- des solés a dobe costeure: ricozous deus côps.
- aveur, mete on dobe kinet, on dobe couyon, ene dobe coye, ene dobe crole : (cwårdjeu : coyon) èn nén fé on pli, dabôrd k’ on-z aléve ; li ci ki marke radjoute deus royes (deus lenes), sol "ruslî" a 7 royes la k’ on mete les rzultats.
- Si vs continouwez, vs åroz ene dobe coye.
- èn ome a dobe vizaedje : ki bawe avou les tchéns et hoûle avou les leus.
- dobe betchete: (croejhete) deus betchetes ene dirî l’ ôte (disco-, re-, ac-).
- dobe U : doblu.
Ratournaedjes
candjîserer l’ ouxh a dobe sere
- Francès : ferme la porte à double tour (fr)
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
dobe | dobes |
dobe omrin
- li dobe: deus côps ostant.
- Ût, c' est dobe di cwate.
- I nd a l' dobe di mi.
- I m' a fwait payî l' dobe do pris.
- Dji l' inme dipus k' tot å monde, et dj' vôreu bén k' les eures årént l' dobe di sgondes.
- I fåreut bén l' dobe d' eployîs asteure po rinde råjhon åzès djins ki nos vegnnut trover (F. Barry).
- rl a: radobe.
- F. le double.
- coûtche di mousmints metous onk so l' ôte.
- Bén t' end a des dobes: ti n' pous må d' aveur froed.
- on solea d' deus dobes : on foirt tchôd solea.
- Enute, el solea lurè d' deus dobes.
- rl a: lure les cwate soleas.
- onk des fis d' on fi.
- do tchetea di shijh dobes : do fi d' coibjhî avou shijh brantches.
- sicrijhaedje fwait deus côps.
- Dji wåde todi l' dobe des akes do notåre.
- F. double, duplicata, copie.
- (cwårdjeu) fijhaedje di tos les plis.
- Dj' ans fwait ene dobe.
- Il ont fwait dobe.
- Nos avans fwait deus dobes en erote.
- schaper l' dobe :
- a) fé on pli å dierin moumint, po-z espaitchî les ôtes di les fé tos.
- On dit eto: rischeure.
- b) vini djusse a pont po schaper des djins d' on mwais cwårt d' eure. F. intervenir juste à temps, judicieusement.
- (mot d' verreye) veule di fniesse 4 mm sipès.
- dimey dobe : veule di fniesse, 3&nbps;mm sipès.
- dobe vôte (pacô fwaite avou del boûkete), avou del makêye å mitan, et k' on magne bén tchôde (especiålité di Nivele, di Bince).
- Les aclots mindjèt voltî des dobes l' ivier.
- Dj' a trové des dobes di Bince; dj' els alans sayî.
- usteye do coibjhî.
- F. pince à monter.
- (v.m.)
- a) viye pîce di manoye d' on cinteme.
- Deus dobes, ça fwait ene çanse, et dijh dobes on gros sô.
- Shijh dobes, c' esteut on sô et dmey.
- fé les dobes (mot d' sôteuse al coide) potchî hôt assez po leyî passer deus côps l' coide.
Parintaedje
candjî- dobmint / doblumint
- dobler, dobleu, doblaedje
- doblet, doblete, doblon
- radobe, radobler
- ridobler, ridoblaedje
- disdobler, disdoblaedje