diloujhe
Plinne cogne | Sipotcheye cogne |
---|---|
diloujhe | dloujhe |
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « diluvium » (grossès aiwes), did la li sinse di «plouve», pus di «tchoûlaedje» et d' «såvadje-evoye» divant les grossès aiwes (!!! a-z aveuri).
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
diloujhe | diloujhes |
diloujhe femrin
- estance d' ene sakî k' est tot peneuse, ki voet tot e noer.
- I m' a prin ene téle diloujhe k' i m' a falou cwiter l' ovraedje — D.T.W.
- Kéne diloujhe ki ç' fourit cwand il aprindît l' moirt di leu pere — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- Elle aveut-st ataké a dvoircî d' si ome et vola les beas sondjes revolés et l' lursete mascråwêye; tot a l' diloujhe, elle endè touma malåde — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- (mot d’ meteyo) foite plouve.
- I ploût a rlaye, c' est pire k' ene diloujhe.
- Por mi c' est l' CalinKi shofele divins
L' diloujhe — Arthur Xhignesse (fråze rifondowe). - I gote
Gotea gote
E m' gurnî.
A l' ouxh,
El diloujhe,
Ene feme di bleuwe pire
Sondje
A l' posteure di tchår et d' sonk
Ki soctêye
El coulêye — Jean-Denys Boussart (fråze rifondowe). - Tant ki l' diloujhe ni råyrè nén l' raecene ki l' loye al tere, i n' mourrè måy, minme s' i ploye li screne — Louis Lagauche (fråze rifondowe).
- petaedje-evoye divant èn innmi.
- Li floxhe a dmanou la on moumint, sins bodjî, sins moti, mowale di saizixhmint, pu ci fourit-st ene diloujhe di tos les diåles — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Tot d' on côp, i plova, ci fourit ene diloujhe sins pareye so l' fôre — D.T.W.
- L' årmêye si meta-st a l' diloujhe — D.T.W.
- estance d' ene plaece k' est tote cou dzeu cou dzo.
- Ké dloujhe k' i gn a laddins]}} !
- End a ene di dloujhe dins ç' botike la dloujhe
- måleur.
- Mins ki l' Bon Diu nos wåde d' ene si teribe diloujhe !— Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 121 (fråze rifondowe).
Ratourneures
candjî- a l' diloujhe ki tchoûle. F. en pleurs.
- Dji l' a trové a l' diloujhe.
- Li tins èst-st-al dilouhe,
c’èst l’ tins dès paraplus
li tins èst-st-al dilouhe
èt mès-îdéyes ossu
— CRis.)
- taper al diloujhe
- si taper al diloujhe, si mete a l' diloujhe
Parintaedje
candjî- diloujhî, diloujhant, diloujhance, diloujhant, diloujhmint
- Loukîz a : « diloujhî »
Sinonimeye
candjîestance di grande poenne
estance d' ene plaece cou dzeu cou dzo
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C13
Ratournaedjes
candjî estance d' ene sakî ki voet tot e noer
- Inglès : spleen (en)
- Francès : déprime (fr), tristesse (fr), mélancolie (fr), vague à l'âme (fr), dépression (fr), découragement (fr), lassitude (fr), abattement (fr), cafard (fr)