Etimolodjeye

candjî

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « beye », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
beye beyes

beye femrin

  1. (mot des mnujhîs et scrinîs) bwès metou dizo les rayes di tchmin d’ fier.
    • Les piyotcheus avént des harcots po råvler inte les beyes, et rsaetchî les balasses sol costé. Henri Lepage (fråze rifondowe).
    • Il a fwait les montêyes pdivant l’ ouxh avou des beye di tchmin d’ fier.
  2. (mot d’ djeu) tchaeke pitit bwès stampé k’ on saye di stårer avou ene bole dins on rlomé djeu.
    • A pårt les beyes et les tchesteas d' cwårdjeus
      On n' a nén des cåkêyes di djoye
      E ptit viyaedje
      Louis Lagauche, "Les belès-eures" (1928), p. 62 (fråze rifondowe).

Ratourneures

candjî
  1. come on tchén e mitan d’ on djeu d’ beyes : ariver ene sadju la ki vos disrindjîz les djins.
  2. aveur des boles ås beyes padzo les bresses : esse nawe.
  3. i n’ î cnoxhèt nén dpus k’ a rfé des beyes : c’ est des biesses (paski les beyes ni cassèt måy).
  4. li Bon Diu djowe ås beyes : dijhêye po cwand k’ i tone.
  5. beye dizeu l’ tiesse.
    • Sins sondjî al beye ki lyi pindeut dzeu l' tiesse, Pire Halbôssåd ala li leddimwin å matén, come i l' aveut pinsé, trover monsieu Nanård. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.69-70 (fråze rifondowe).
  6. roed come ene beye
    • Li pont d’ bwès, lu k’ a tant des feyes
      Poirté pezant,
      Lu ki dmaneut roed come ene beye,
      E deur corant,
      Ni våt pus ene tchike ; il est halcrosse. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.159-160, “Li Vîx Molin” (fråze rifondowe).

Parintaedje

candjî

(minme sourdant etimolodjike)

Sinonimeye

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
bwès metou dizo les rayes di tchmin d’ fier
pitit bwès cizlé a môdedi botaye, po djouwer  Loukîz a : gueye

Waitîz eto

candjî

  Lijhoz l’ årtike djeu d’ beyes so Wikipedia