Sujet sur Uzeu copene:Lucyin

(dji houke eto @Reptilien.19831209BE1) Tot rcopiant des mots foû di E203, dj' a toumé so "hevner", k' a-st on sinse et ene oyance ki rshonne on mot k' dj' a veyou.

Do côp, dj' a fwai kékes cweraedjes sol DTW, et dji m' dimande s' i n' a nén la on candidat a rfonde avou "xh".

erîlêye ratourneure pol cweraedje: « (xh|sch|h|ch)(ae|e|é|è)r?[pbv].*n.* » (mots cminçant pa (xh|sch|h|ch), poy (ae|e|é|è), motoit bén (ou nén) on "r", poy "b" (motoit bén divuzlé a "p") ou "v", et co pus lon on "n".

(dj' a rfwait l' cweraedje tot radjoutant "ê" eyet "ai" pol voyale possibe, mins i n' a rén d' pus)

Vocial les mots rtrovés avou des sinses ki s' rascovrèt :

• cherbiner (cherbiner [O0,S100,S111,S117]; chèrbiner [C1,C100,C106,O0,S0]; chèrbinè [C1,C13,C100,S24,S105]; kèrpiner [E1,E170]; tchèrpiner [S5]; tchèrbiner [C106]; kèrpiné [E203])
• hevner (hevné [E203]; hèm'ner [E1])
• tcherpeter (cherbiner?) (cherpetez [E212]; on n' sait nén todi dins E212 si "ch" est metou po /tch/ ou po /ch/)
• xhaerpiner (cherpiner (chèrpiner) [S117]) (douvént "ae" ? motoit ene viye rifondowe a non-syince; i n' a nol "a" nole pårt dins l' rîlêye)

motoit bén eloyîs etimolodjicmint:

• xhebiant (e xhebiant) (hêbiant [E1,E34]; chêbiant [C1,C13]; chaibiant [C8]; chébiant; haibian [E203])
• xhebyî (hêbî [E1,E34]; chêbyi [C1,C13]; chébyî [O0]; haibî [E203])

• xherbin (hèrbin [E1,E181]; herbin; cherbin [S45]; chèrbin [S0,S200]; hèrvê [E1,E213]; sherpê [E165]; hyèrpê [E200]; xherbea [vR9]; hervai [E203])

"xhaerpiner" c' est clairmint l' minme mot ki "cherbiner" (et i n' a nole råjhon d' aveur on "ae").

"(t)cherpeter pôreut (ou nén) esse do minme bodje; si c' est l' minme bodje, adon ça sereut purade cherb-/cherp- (et nén avou "xh", ca ça sereut "xherpetez" dins E212 ôtrumint).

si çoula n' est nén do minme bodje, motoit ki "hevner" oyi (avou ridaedje v->b (ou å rvier) come dins sacwants mots; eyet ene cogne avou cawete -ner pa drî cossoune come c' est tipike å levant (cf. bracnî vs braconî, evnd); ey adon on-z åreut "xh" => xherbiner, xhevner

Dji n' a nén co rwaitî a tot, mins po :

• hevner : gn a eto l' cogne chèvener divins G0 (avou hèvener)
• cherbiner : kèrpiner FE3

li Bon Diu n' avoye måy li fa sins l' sorfa.

E lijhant vosse kesse, dj' a l' G217 drovou a "gratter", travailler dur. Avou dins les responses scrèper, chèrper, tchèrpi, chèrbiner.

Dji cnoxhe dispu tot ptit chêrpu (prinde waeraxhmint), et, avou mes prumîs lijhaedjes et d' l' awè oyou "cherbiner" (greter al tere, po on gayet amwaijhi).

Dins onk des Waldim, dj' aveu ddja sayî d' les rmete eshonne (Waldim 11, A la frontière de la planification linguistique et de l’exploitation maximale des richesses intrinsèques de la langue. A l’aschate do lingue-èhåyädje, èy à schipète do walond walond.) pont 7. Reconstitution d’un radical.

Dji vos mete li notûle di l' ALW 17 (p. 151), scrèper francike *skrepan ; avou ribetchfessaedje do R: chèrper, chèrpè, chèrpi; avou forcoridjaedje /ʃ/ => /ʧ/ tchèrpi; + cawete -iner => cherbiner. Gn a yeu on clasmint di cherpi et cherbiner a "excarbonare" (=> tcherbiner, greter dins l' tcherbon) et exherbare (*dizyerber => tcherper) (forbatowe ALW5 notule 8, pont 11, 1991). MINS Ester Baiwir (2011) a l' air di dire ki ci n' esteut nén ça, et bén l' minme bodje ki "screper".

Dabôrd rifondaedjes: screper, scherper, scherbiner (dji radjoute sol DTW hèrbiner [G217 p. 151]).

tcherpeter = vivoter => 2inme sinse di tcherpeter = fé ene tcherpinte; mete des bokets onk a costé d' l' ôte => fr. joindre les deux bouts.

Dj' el riscrî dins l' DTW.

Mins L'tchanteu (E212b, 1999) nel mete nén avou "tchèpter" (fé do tcherpetî) mins avou "tcherpi" pask' elle est metowe dins l' FEW a "carpere"; mins Baiwir (ALW 17, 2011) dit (po tcherpi): elle y semble sémantiquement isolée; ne faut-il pas y voir une réfection analogique du précédent. => dji metreu bén "tcherpeter = vicoter" avou tcherpeter = travailler le bois en amateur, avec maladresse [S0] => èn waire wangnî des cwårs insi.

Mins on l' pôreut eto rifonde come "scherpeter" = "scherbiner".

hevner = tisonner (ALW p. 24): vaici, c' est l' ôte rîlêye, ki s' maxhe avou l' prumire, mins ki dveut vni di "ex-carbonare" (saetchî do tcherbon) => tcherbiner, tchèv'ner, tchèm'ner, tchèv'ni, => (forcoridjaedje lidjwès, come ditchårner => dihårner) hèvner, hèvî, hèrbuner, hèm'ner, chèrbinè, chèv'ner.

=> CIDDé, rifonde avou tch-: tcherbiner [tcherbiner, hèrbuner, chèrbinè] + tchevner (fondaedje do R + ridaedje B/V: (pa on *tchèrbner) [tchèv'ner, tchèm'ner, tchèv'ni, hèvner, hèm'ner, chèv'ner].

po "xhaerpiner", dj' aveu eto fwait moussî dins l' rîlêye "harbouyî" (minme mouvmint d' gretaedje po distoper).

mins on n' voet nén d' disfondowes avou "a" po ç' mot la (et harbouyî est tot l' minme assez diferin; i gn a ki l' "r" di cmon etur "chèrpiner" et "harbouyî" !!)

Dji sereut po scrire "xherbiner" et "harbouyî"

dj' a bouté sol DTW po mete tos les sinses et totes les disfondowes di "scherper" & "scherbiner"; dj' a rdrovou èn årtike "tcherbiner" djusse po les sinses a vey avou l' tcherbon u l' feu + li sinonime "tchevner". Mins c' est l' veur k' i gn a nou sk- => xherper & xherbiner. Les grands tuzeus si rtrovnut.

Oufti: C106 a 2 årtikes tchèrbiner: onk pol feu (= tcherbiner), èn ôte po bouter fer (= xherbiner).

ricandjî scherpea (cizea, burin) a xherpea (minme idêye k' i gn a nole disfondowe avou sk-).

Ene sakî pôreut rwaitî dins C1 a chèrbinia ? Il est dins l' DTW, mins sins definixha, et sins loyén eviè l' parintêye (do côp, dji n' so nén seur kimint l' rifonde)

Gråces

chardonneret => tcherdinea; djel rimete e s' plaece.

ouf, ci-la dji n' l' åreut nén seu adviner!