Mitchî
Etimolodjeye
candjîDi l’ ebreu « מיכאל » (mikael, « k’ est come li Bon Diu »), pal voye do vî lingaedje d’ oyi « Michiel » (passé insi eto e neyerlandès), çou ki dene on mot avou l’ cawete « -î » ; pitit no divnou no d’ famile.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : (pa rfrancijhaedje) /mi.ˈʃel/ /mi.ˈʃɛl/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /mi.ˈt͡ʃiː/
- Ricepeures : Mi·tchî
No prôpe
candjîMitchî omrin
- omrin ptit no.
- So les boirds di Mouze, Mitchî lyi prind s’ mwin ; I lyi tchante al doûce Ene air di dvinltins. — Jacques Lefebvre (fråze rifondowe).
- Po dner l’ grand côp d’ schovete k’ i faleut, li Bon Diu tchoezixha l’ grand Mitchî, ene andje di guere, pus cnoxhowe ki Barabasse al passion dispoy k’ elle aveut fotou ene danse a Lucifer tot lyi trawant l’ pea d’ on côp d’ fotche. — Jean-Pierre Dumont, Tot tournant les pådjes (fråze rifondowe et rarindjeye).
- no d’ famile walon, ki si scrît, asteure, e l’ Estat civil bedje : « Michy ».
-
Mwaisse andje Mitchî.
Notule d’ uzaedje
candjîLes ptits nos walons toumît foû uzaedje po-z atôtchî les djins diré l’ kimince do 20e sieke. I n’ avént djamåy sitî rashious a l’ Estat Civil (k’ a-st ataké tins do redjime francès). Il ont sorviké e 20e sieke pal voye des pîces di teyåte et des belès-letes. Divant çoula, bråmint avént divnou des no d’ famile ou esse riprins come diterminant dins des nos d’ plaece d’ aplacaedje tîxhon. Il estént wårdés eto divins les nos d’ sints fiestis el Walonreye. A pårti del fén do 20inme sieke, pår dins les belès-letes e walon, on a siervou les ptits nos rfrancijhîs, riscrîts a môde do sistinme Feller.
Li djinre femrin do mot « andje » e walon acwirt des rujhes po les acoirds di croejhete avou l’ « mwaisse andje Mitchî » (loukîz l’ fråze rarindjeye da Jean-Pierre Dumont cial ådzeu: « grand » doet esse omrin, come Mitchî, kinoxhowe, femrin come « andje »).
Parintaedje
candjîMots d’ aplacaedje
candjî- Mitchî-cacaye
- bea Mitchî
- Sint-Mitchî (nos d’ plaece, d’ eglijhes et d’ catedråles, di scoles catolikes, di poere, di marke di cigarete)
- Djan-Mitchî (Djihan-Mitchî)
Rilomêye do mot
candjî- Poirteu(s) do no :
- li mwaisse andje Mitchî.
- (dizo cogne francesse) :
- (pitit no) : Mitchî Francård
- (no d’ famile) : Louwis Mitchî, Tchåle Mitchî
- Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- « Mitchî Peket » : persounaedje riprezintant ene sôlêye dins ene pîce di teyåte da Georges Ista (1908), pu e-n ene tchanson da Jacques Lefèbvre (anêyes 1980).
Ortografeyes
candjîRatournaedjes
candjîWaitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike Pitit no walon so Wikipedia