volêye

Walon (Rifondou)

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Sustantif

volêye femrin

1. oujheas ki volèt eshonne.
   • Ene volêye di coirbås; ene volêye di sprewes.
   • Èt come ine volêye di colons
     qui s’ lèyèt toumer so l’ hapå
     po r’moussî d’vins leû colèbîre,
     lès pans s’ vont rapoûler so l’ tchaud pavé dè fôr. — Henri Simon, Li pan dè Bon Diu, L' èfornèdje.
   • Dj' a bea loukî, dj' a bea feri,
     Bea fafouyî padrî l' nûlêye,
     Divins ces foû longuès volêyes,
     La wice k' on pinse aler cweri
     Tot çou k' on n' trovreut nole pårt d' ôte ;— Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "L'héritège di nost èfant", p.33 (fråze rifondowe).
   • I fåt briber l' crossete k' on vs dene come a ene viye biesse,
     Et kxhiyî s' some a l' ouxh avou ene pire dizo l' tiesse,
     Hossî des côps d' rahia d' ene volêye di coirbås. — Joseph Mignolet, "Fleûrs di prétins", p.43 (1929), "Li walon’rèye" (1916) (fråze rifondowe).
2. dobleure (volêye di côps et pierdaedje sins rispiter).
   • -Mins si lyi vnéve l' idêye do nén voleur m' è dner
     Dji cnoxhe bén li moyén di m' endè fé dôzer
     -O, o, et kimint frîz don ?
     -Pa lyi dner ene bele volêye. — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
   • I rgripe so s’ passete al volêye,
     Et nosse djonne gayår, tot djurant,
     A s’ pôve tchivå dina ene volêye. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li brute dè jou des royes», p.115 (fråze rifondowe).
3. di volêye: (mot d' fotbal, di tenisse) divant k' ene bale ni djonde tere.
   • Kéne riprinjhe di volêye !
4. troke, driglêye
   • Li Bon Diu nos evoya
     ene volêye di båsheles
     et d' valets tertos
     Å pus vigreus Êmile Lambert (1923-1986), Li prumî nîd

Ratourneures

1. al volêye
2. souner a tote volêye.
   • Les clokes sounèt a tote volêye. — Motî Forir (fråze rifondowe).
   • Sounez a tote volêye
     Et so l' aiye do zûvion,
     Poirtez lzî mes pinsêyes
     E paradis walon. — Louis Lagauche, "Amon nos autes : tchansons tchusèyes" (1908-1912), p.36 (fråze rifondowe).

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• volé : E165
• volêye : E34
• voléye : C8, O4
• volée : C9

E rfondou walon :

• volêye : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

oujheas ki volèt eshonne

• Francès : volée ^(fr)

volêye di côps

• Francès : raclée ^(fr)

troke, driglêye

• Francès : ribambelle ^(fr), volée ^(fr)