consyince
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « conscientia » (minme sinse), lu-minme calcaedje do vî grek « συνείδησις »
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- diferins prononçaedjes : /kɔ̃.sjɛ̃s/ /kɔ̃ː.sjɛ̃ːs/
- (pa rfrancijhaedje) /kɔ̃.sjãs/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔ̃.sjɛ̃s/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : con·syince
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
consyince | consyinces |
consyince femrin
- (mot d’ rilidjon) bårire moråle ki vs mostere li bén do må.
- Et k’ arive cwè k’ i ç’ soeye, soeyîz acertiné k’ aveut l’ consyince e plaece, et l’ amour di si dvwer (loucant Îdå) di tot si dvwer, edon ? — Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p. (fråze rifondowe).
- El vwès del consyince, a voste idêye, c’ est cwè ? :: C’ est ene pitite vuze ki vos dit di n’ nén fé çouci, di n’ nén dire çoula — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
- Lès curés ont trop' du syince
Lès scoles libes trop' du sucsès
Lès parints trop' du consyince,
Twè t' n' as k' on hoûlé projèt! — Camille Gaspard. - Vos cnoxhoz tot, e gros et al kitaeye, et rén n' vos est catchî el consyince del ome — Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri (fråze rifondowe).
- Cwand l' moumint vneut do trayi, divins ene rovieye coine di m' consyince, des piceures ki sounént l' abranle — Dieudonné Boverie, Li loumire pierdowe, p. 11) (fråze rifondowe).
- (mot d’ medcén) estance do cervea d' ene djin cwand ele sait bén çou k' on fwait.
Ratourneures
candjî- aveur consyince
- distcherdjî s' consyince :
- dire ses petchîs, ses fåtes.
- (po rire) aler a l' ouxh
- prinde consyince
Mots d’ aplacaedje
candjîParintaedje
candjî- consyin
- consincieus (avou rbetchfessaedje do Y)
- inconsyince
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- consyince : R13
Ratourneures
candjîbårire moråle ki vs mostere li bén do må
- Francès : conscience (fr)
estance do cervea d' ene djin cwand ele sait bén çou k' on fwait
- Francès : conscience (fr), état conscient (fr)