Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « conscientia » (minme sinse), lu-minme calcaedje do vî grek « συνείδησις »

Prononçaedje

candjî

Sustantif

candjî
singulî pluriyal
consyince consyinces

consyince femrin

  1. (mot d’ rilidjon) bårire moråle ki vs mostere li bén do må.
    • Et k’ arive cwè k’ i ç’ soeye, soeyîz acertiné k’ aveut l’ consyince e plaece, et l’ amour di si dvwer (loucant Îdå) di tot si dvwer, edon ? Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p. (fråze rifondowe).
    • El vwès del consyince, a voste idêye, c’ est cwè ? :: C’ est ene pitite vuze ki vos dit di n’ nén fé çouci, di n’ nén dire çoula José Schoovaerts (fråze rifondowe).
    • Lès curés ont trop' du syince
      Lès scoles libes trop' du sucsès
      Lès parints trop' du consyince,
      Twè t' n' as k' on hoûlé projèt!
      Camille Gaspard.
    • Vos cnoxhoz tot, e gros et al kitaeye, et rén n' vos est catchî el consyince del ome Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri (fråze rifondowe).
    • Cwand l' moumint vneut do trayi, divins ene rovieye coine di m' consyince, des piceures ki sounént l' abranle Dieudonné Boverie, Li loumire pierdowe, p. 11) (fråze rifondowe).
  2. (mot d’ medcén) estance do cervea d' ene djin cwand ele sait bén çou k' on fwait.

Ratourneures

candjî
  1. aveur consyince
  2. distcherdjî s' consyince :
    1. dire ses petchîs, ses fåtes.
    2. (po rire) aler a l' ouxh
  3. prinde consyince

Mots d’ aplacaedje

candjî

Parintaedje

candjî

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
  • consyince : R13

Ratourneures

candjî
bårire moråle ki vs mostere li bén do må
estance do cervea d' ene djin cwand ele sait bén çou k' on fwait