destinêye

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Calcaedje do francès « destinée » (minme sinse).

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dɛs.ti.ˈnɛːj/
Ricepeures : des·ti·nêye

Sustantif

singulî	pluriyal
destinêye	destinêyes

destinêye femrin

planete (çou ki doet ariver, et k’ åreut stî decidé d’ avance pa ene Foice Dizeutrinne).
- Li viyaedje rawåde on n’ sait nén kéne destinêye. — Jeanne Houbart-Houge (fråze rifondowe).
- Kimint fé po-z ariver a l’ påjhûlisté ki nos aidrè a passer l’ pas, a-z aler e l’ ôte monde ? Tot fjhant ene ake di fwè, tot fjhant l’ volté do Bon Diu, tot-z acceptant s’ destinêye. — Guy Belleflamme.
- Dj’ k’ i m’ saetchénxhe al valêye, e pelozea ki l’ estwelî mete divant l’ pocwè des destinêyes. — M.A. Frère.
- Ele si rsovneut di si efance ; l’ efance k’ el destinêye lyi aveut dné. — A. Gauditiaubois.
- Dji pinse k’ ene boune sitoele a scrît l’ coûsse di m’ destinêye. — Jean-Pierre Dumont.
- Les djonnès feyes, al prumire eure,
  Loyît l' djon sol verdeure,
  Avou l' nåle ki fwait tocter l' cour,
  Des cis k' ont l' må d' amour,
  Et ki dveut dire a må ene hapêye
  Li scret d' leus destinêyes
  — Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 75-76 (fråze rifondowe).
vicåreye (vicaedje, volou u nén).
- I pinse : « A, l’ capon k’ est djoyeus !
  A ! Si dj’ n’ aveu nén mes anêyes,
  Et m’ blanke tignasse et m’ vî caisson,
  Dji såyreu d’ candjî m’ destinêye,
  Et dj’ shureu li ptit polisson! ». — Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
- Pocwè nd a t i tant ki n' ont
  Polou hertchî sol levêye
  Li fårdea del destinêye
  Etchinné a leu talon? — Émile Wiket, "Fruzions d' cour", "Mins poqwè" (fråze rifondowe).
- Sins s' aporçure k' ele leyive goter l' eure,
  Li moirt e l' åme, ele dijheut d' ene flåwe vwès :
  L' amour trompåve a gåté m' destinêye,
  Et Diè m' a rpris l' efant k' end esteut l' frut. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Pauve kimére" (fråze rifondowe).
- A pårti d’ ådjourdu, Magrite divrè pårtaedjî s’ destinêye avou totes ces rascråwêyès djins la. — Pol Bossart (fråze rifondowe).
moennance.
- Ça vou dire ki nosse vî marixhå Petin va prinde e mwin li destinêye do payis. — Émile Pècheur.

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

destinêye : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R11 ^(lére)

Ratourneures

planete

Francès : destin ^(fr), destinée ^(fr), avenir ^(fr), fatalité ^(fr), prédestination ^(fr)

vicåreye

Francès : vie ^(fr), destin ^(fr)

moennance

Francès : destinée ^(fr), gestion ^(fr)