Contenu supprimé Contenu ajouté
Karima (copiner | contribouwaedjes)
New page: <FONT COLOR="#ff0000"><B>yebe</B></FONT> [f.n.] <B>1.</B> plante ki les vatches et des ôtès biesses magnèt cwand ele sont-st a foye. <I>Les fougnants ont bouté a tot spiyî Pattavå ...
 
Lucyin (copiner | contribouwaedjes)
mAucun résumé des modifications
Roye 1:
<FONT COLOR="#ff0000"><B>yebe</B></FONT> [f.n.]
 
<B>1.</B> plante ki les vatches et des ôtès biesses magnèt cwand ele sont-st a [[Motî:foye|foye]]. <I>Les fougnants ont bouté a tot spiyî Pattavå totes les nouvès yebes </I>([[G. Havelange]]). <I>Les sorcires end alént rades come l' aloumire sins leyî d' traeces, apus ki l' rond d' leu danse dins l' yebe </I>([[G. Lucy]]). <I>Il aveut stî czoupler a t' corti po fåtchî l' yebe et il a dmandé 50 uros.</I> <I>Dji nel saveu raveur nete, cisse tchmijhe la, avou ene taetche di yebe.</I> On dit eto: [[Motî:waide|waide]]. Loukîz a : [[Motî:fenaesse|fenaesse]], [[Motî:four|four]], [[Motî:fôraedje|fôraedje]], [[Motî:waezon|waezon]], [[Motî:rimouye|rimouye]]. <span lang=fr>F. herbe.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;magnemagneu d' yebe:</FONT> sôre di biesse ki vike tot magnant des yebes. <span lang=fr>F. herbivore.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;i s' fåt agritchî ås yebes:</FONT> i fåt tni bon, dabôrd k' on va passer on mwais cwårt d' eure. On dit eto : s' acrotchî ås [[Motî:coxhe 1|coxhes]]. <span lang=fr>F. tenir bon contre vents et marées.</span>
 
'''2.''' tchamp avou ces plantes la. <span lang=fr>F. prairie, pâturage.</span>
<B>2.</B>yebe ås maladeyes (plante ki [[Motî:médyî|médeye]] on må). <I>Des blancs omes tot s' clintchant avå gonxhires et vås Soyént les yebes k' aswadjèt et rwerixhèt </I> ([[A. Lovegnée]]). <span lang=fr>F. herbe, plante médicinale.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;mete les biesses a l' yebe:</FONT> les mete ås tchamps. <I>On mete les biesses a l' yebe e moes d' may.</I> <span lang=fr>F. en prairie.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;c' est måle yebe:</FONT> c' est ene mwaijhe [[Motî:pasteure|pasteure]]. <I>Les vatches ni magnèt nén voltî e ç' pré la : c' est måle yebe </I>(ramexhné pa [[L. Remacle]]). <span lang=fr>F. mauvais pâturage.</span>
 
<B>23.</B>yebe ås maladeyes (plante ki [[Motî:médyî|médeye]] on må). <I>Des blancs omes tot s' clintchant avå gonxhires et vås Soyént les yebes k' aswadjèt et rwerixhèt </I> ([[A. Lovegnée]]). <span lang=fr>F. herbe, plante médicinale.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;yebes del [[Motî:sint djan|sint djan]]:</FONT> yebes ås maladeyes ki sont bén crexhowes et floreyes e moes d' djun (al Sint-Djhan), k' on code et fé souwer.
 
<B>34.</B> yebe po fé l' sope On dit eto: yerbêye. <span lang=fr>F. légume condimentaire.</span>
 
<B>45.</B> <FONT COLOR="#ff0000">(mwaijhe, måle) yebe</B></FONT> [[Motî:crouwå|crouwå]]. <I>Ses carotes, ci n' est k' on lairdjon pattavå ; i n' a k' a-z aler pougnî dins ces yebes la, tote rimpleyes di lacea, po dner ene fameuse eurêye a ses lapéns </I>([[L. Somme]]). <span lang=fr>F. mauvaise herbe.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;Les mwaijhès yebes crexhèt voltî;</FONT> u :
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;Les målès yebes crexhnut rade:</FONT> dijhêye po balter onk (ene) k' a fwait ene crexhinne, u k' est grand. <span lang=fr>F. mauvaise herbe pousse toujours.</span>
 
| <FONT COLOR="#ff0000"><B>yerbêye</B></FONT> [f'''6.n.] plantes k' on mete tote vetes dins l'' sopeplante etki dinsvént lestot ôtesseule amagnîs,so poene dner do gossedjouxhire. <span lang=fr>F. légume condimentairejachère.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;leyî ene tere a yebe:</FONT>
el leyî cori a djouxhire. Loukîz a cori a [[Motî:roye|royes]]. <span lang=fr>F. laisser en jachère.</span>
 
'''7.''' [[Motî:dinrêye|dinrêye]] k' est co vete. <span lang=fr>F. céréale en vert.</span>
<FONT COLOR="#0000ff">&gt;&gt;&nbsp;mindjî s' grin a yebe:</FONT> furler on tcheté divant k' i n' åye profité.
 
| <FONT COLOR="#ff0000"><B>yerbêye</B></FONT> [f.n., sovint pluriyal]
Mots d' aplacaedje :
 
* [[Motî:yebe ås as|yebe ås as]]
'''1.''' plante k' on mete tote vete dins l' sope et dins les ôtes amagnîs, po dner do gosse. <span lang=fr>F. légume condimentaire, plante potagère.</span>
 
'''2.''' yebe ås maladeyes. <I>Cwand on medcén ordone on rméde ås payizans, I lzî doet espliker les pondants, les djondants, S' i fåt cure les yerbêyes, comint k' i fåt k' ça s' fwaiye </I>([[A. Vermer]]). <span lang=fr>F. plante médicinale.</span>
 
'''3.''' sitindowe d' yebe. On dit eto : [[Motî:waide|waide]], [[Motî:pasteure|pasteure]], [[Motî:pasturaedje|pasturaedje]]. <span lang=fr>F. herbage.</span>
 
| <FONT COLOR="#ff0000"><B>yerbou</B></FONT>,
<FONT COLOR="#ff0000"><B>yerbowe</B></FONT>
 
'''I.''' [addj., todi padvant]
 
'''1.''' la k' gn a bråmint des yebes. <span lang=fr>F. herbeux.</span>
 
'''2.''' la k' on vént code des yebes ås maladeyes. Loukîz a : [[Motî:Arbûmont|Arbûmont]]
 
'''II.'' <FONT COLOR="#ff0000">yerbou</FONT> [o.n.] [[Motî:rimouye|rimouye]] al [[Motî:bouwêye|bouwêye]]. <span lang=fr>F. pelouse.</span>
 
 
== Mots d' aplacaedje :==
* [[Motî:Arbûmont|Arbûmont]]
* [[Motî:yebe å froyon|yebe å froyon]]
* [[Motî:yebe ås as|yebe ås as]]
* [[Motî:yebe ås emoroyides|yebe ås emoroyides]]
* [[Motî:yebe ås pûs|yebe ås pûs]]
* [[Motî:yebe ås rates|yebe ås rates]]
* [[Motî:yebe d' agaesse|yebe d' agaesse]]
* [[Motî:yebe di bribeu|yebe di bribeu]]
* [[Motî:yebe di coixheure|yebe di coixheure]]
* [[Motî:yebe di cossén|yebe di cossén]]
* [[Motî:yebe di feu|yebe di feu]]
* [[Motî:yebe di fleur|yebe di fleur]]
* [[Motî:yebe di lape|yebe di lape]]
* [[Motî:yebe di rôze|yebe di rôze]]
* [[Motî:yebe di troye|yebe di troye]]
 
== [[Disfondowe]]s ==
;yebe : <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">yèbe</FONT>, jèbe, yêbe, yèrbe, êrbe, yabe, yimbe.</span>
;yerbêye : <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">yèrbêye</FONT>, jèrbêye, jèrbée, jèrbèye, yèrbêye, yèrbéye, yèrbée, êrbée.</span>
 
== Sicrijhas ezès motîs ==
----
;yebe : yèbe [S0, O4, O0, E1, C8], ièbe [C1, C9, C100, C106, S0, S40, E1, E2, E212b], iebe [E212], ieb [E203], yèb [S38], yêbe [S17 p.28, S109, S117], iêbe [S17 p.28], hyêbe [S109], yèrbe [O3, O4], êrbe [S24, S107], érbe [S104], yap [S38, 26 & 77], yâp [S117], yinp [S117], ziêbe [S117], ziabe [S27], jèbe [E1, E2, E34, E167, E213], nén dins S25, S41, O2, O100.
;yerbêye : yerbêye [S117], ièrbêye [E1], ièrbée [S40, E212b], èrbéyes [S24], èrbêyes [S107, S117], jèrbêye [E1], ierbé [E212]
;yerbou : yèrbu [O5]&nbsp;<ref><SMALL>Loukîz al [[Djivêye des motîs]].</SMALL></ref>
 
== Hårdêyes divintrinnes ==
* [[yebe|Dipus d' racsegnes sol yebe (po les biesses magnî)]]
* [[yebe ås maladeyes|Dipus d' racsegnes so les yebes ås maladeyes]]
* [[Sint-Djhan|Dipus d' racsegnes so les yebes del Sint-Djhan]]
* [[yerbêye| Dipus d' racsegnes so les yerbêyes (po mete dins l' sope)]]
 
== Sourdants ==
<References/>