Djîle

Loukîz eto : djîle.

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « Djîle », el pout stitchî vaici.; pitit no divnou no d’ famile.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes :
  - /d͡ʒiːl/ /d͡ʒiː/
  - (pa rfrancijhaedje) /ʒiːl/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒiːl/
Ricepeures : nén rcepåve

No prôpe

Djîle omrin

omrin ptit no.
- Pa, vos l' kinoxhoz, c' est l' sot Djîle,
  On n' a måy pondou nou si laid. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Bin v’la st-on râre èdon surmint" (fråze rifondowe).
no d’ famile, ki si scrît, asteure, e l’ Estat civil bedje :

Notule d’ uzaedje

Les ptits nos walons toumît foû uzaedje po-z atôtchî les djins diré l’ kimince do 20e sieke. I n’ avént djamåy sitî rashious a l’ Estat Civil (k’ a-st ataké tins do redjime francès). Il ont sorviké e 20e sieke pal voye des pîces di teyåte et des belès-letes. Divant çoula, bråmint avént divnou des no d’ famile ou esse riprins come diterminant dins des nos d’ plaece d’ aplacaedje tîxhon. Il estént wårdés eto divins les nos d’ sints fiestis el Walonreye. A pårti del fén do 20inme sieke, pår dins les belès-letes e walon, on a siervou les ptits nos rfrancijhîs, riscrîts a môde do sistinme Feller.

Ratourneures

fé Djîle l’ ewaeré
Sårt Djîle (la-minme: saurt Djî) no d' ene plaece di Transene.
des ouys come Sint Djîle.
- Ces edroets si pô rabatous,
  Leus vîs åbes et les nids d’ houprales,
  Les passeus d’ aiwe, les mårteas d’ diåle,
  Ki sont pal djoû d’ où dismolous,
  Nos frént fé des ouys come Sint Djîle
  Si ns les rveyéns, minme k’ on moumint. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.172, “Drî les Rowes” (fråze rifondowe).
- Ossu, dvant les lårmires do Pot d' Ôr, del croejhete, då Tchén Bleu, li spleyon d' nosse Djan manka do rvierser tote ene hiede di cårpeas k' louként tourner, avou des ouys come Sint Djîle, les polets, les tchapons, les dindons, ås brotches des forneas. — Joseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
- Mierseu, pierdou sol voye et tronnant come ene foye,
  Droviant deus grands ouys lådjes come Saint Djîle l’ ewaeré,
  Avou l’ åme sofokêye et l’ coir a tchår di poye,
  Hanesse si leya djus, sol talus d’ on xhoré ! — Louis Lagauche, « Li p’tit hièrdî », Tchant III, Saint Roch (fråze rifondowe).
Sint Djîle l’ ewaeré.
- On court, tot riyant, si fé touwer po ene idêye ; mins on n’ si saetchreut ddja on scheton foû do doet, sins fé l’ mawe di Sint Djîle l’ ewaeré. — Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes » (1905), p.7 (fråze rifondowe).

Parintaedje

Mots d’ aplacaedje

Rilomêye do mot

Poirteu(s) do no :

Ratournaedjes

pitit no

Francès : Gilles ^(fr)