seur
Walon (Rifondou)
candjî
Etimolodjeye 1 candjî
Tayon-bodje latén « securus » (ki n’ a nole rujhe), pal voye d' èn ôte lingaedje d' oyi. Li rzultat walon åreut sitî *saweu.
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /søːʀ/ /syːʀ/ /ʃyːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /søːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif candjî
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | seur | seurs |
| femrin | seure | seures |
seur omrin (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no)
- ki va ariver sins manke, k’ est vraiy, sins dotance possibe.
- Dji vou des racsegnes seures.
Ratourneures candjî
- seur et certin
- ossu seur ki k’ l’ aiwe court a valêye
- fé seur : esse foû dandjî
- Gn aveut, on côp, èn ome ki dischindéve li voye di Djeruzalem a Djerico. I n' î fwait nén trop seur— André Henin (fråze rifondowe).
Parintaedje candjî
- surté, surmint
- assuré, assurer, assurance, assuraedje, assureu, assuråve
- rassuré, rassurer, rassurance, rassuraedje, rassureu
(minme sourdant etimolodjike)
Mots d’ aplacaedje candjî
Ortografeyes candjî
Ratournaedjes candjî
k’ i gn a pont d’ dotance a-z awè
fé seur
Francès : être hors de danger (fr)
Adviebe candjî
seur (nén candjåve)
- sins dotance possibe.
- Divant k' i n' hantaxhe, i m' aveut si sovint dit k' ele lyi plaijhive bén, k' ele fijhreut seur ene boune feme di manaedje — Louis Lagauche, "Prindoz vosse bordon" (1937), p. 25 (fråze rifondowe).
Ratournaedjes candjî
k’ i gn a pont d’ dotance a-z awè
Etimolodjeye 2 candjî
Tayon-bodje vî francike « sûr » (minme sinse).
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /søːʀ/ /saːʀ/ /sɔʀ/ /sɛʀ/ /syʀ/ /sœʀ/ /syːʀ/ /sœːʀ/.
- prononçaedje zero-cnoxheu : /søːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif candjî
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | seur | seurs |
| femrin atribut | seure | seures |
| femrin epitete (todi padvant) |
seure | seurès |
seur omrin
- k’ a on gosse ki pike al linwe, årvier d’ ene sacwè d’ doûs (di soucré).
- Vosse djus d’ orandjes esteut on pô seur.
Ratourneures candjî
- fé on seur vizaedje u fé ene seure mine : awè l’ vizaedje ki mostere k’ on-z a des soucis. — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
Parintaedje candjî
Sinonimeye candjî
Mots d’ aplacaedje candjî
- seure plouve plouve tcherdjeye di surté a cåze do mannixhaedje di l’ air.
- F. pluies acides.
- seure orandje, seurorandjî
Ortografeyes candjî
Ratournaedjes candjî
seur
fé ene seure mine
- Francès : faire grise mine (fr)
Sustantif candjî
| singulî | pluriyal |
|---|---|
| seur | seurs |
seur omrin
- (noûmot pa stindaedje do sinse) (tchimeye) sustance k’ a on pH ådzeu d’ 7.
- On seur, c' est l' contråve d' ene båze.
- (pus stroetmint) aiwe ki dmeure cwand l' froumaedje s' a sgoté.
- Nos boerans ene djate di seur po s' rafrexhi — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Gn aveut des cis ki prustixhént l' farene avou do seur po fé les pwins — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe et rarindjeye).
Mots d’ aplacaedje candjî
Sinonimeye candjî
Sustantif candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes candjî
aiwe di laecea
- Francès : lactosérum (fr)