Walon (Rifondou) candjî

Etimolodjeye candjî

Do viebe « monter », avou l’ cawete « -ant ».

Prononçaedje candjî

Pårticipe prezintrece candjî

montant (nén candjåve)

  1. pårticipe prezintrece do viebe « monter ».
    • Il a toumé tot montant sol schåle.
    • Ele s’ a coixhî tot montant so s’ velo.
    • Ti n’ as måy shuvou l’ eraire des eures, des djoûs å long, e l’ fene bijhe et dvins les brouyårds, tot montant et tot dischindant. Léon Warnant (fråze rifondowe).

Ratourneures candjî

  1. 60 ans et montant : 60 ans et dpus.

Contråve candjî

dischindant

Addjectif candjî

singulî pluriyal
omrin montant montants
femrin padrî montante montantes
femrin padvant montante montantès

montant omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. ki monte.
  2. ki crexhe, tot djåzant del lune.
    • I n' fåt nén semer ses poes a lune montante.

Sustantif candjî

singulî pluriyal
montant montants

montant omrin

  1. (tecnolodjeye) pîce di bwès, di fier, dressêye (come tchaeke costé d' ene schåle, çou ki poite les boûssons).
    • Les boûssons, c' est çk' i gn a inte les deus montants.
  2. (botanike) boket d' ene plante ki rexhe foû del raecinêye, pu monter e hôt, et ki poite les foyes.
    1. d' èn åbe
      • Ké schandeye po saetchî l' tchedje a montêye, e nos avirant dins l' noereur so les montants des åbes. Georges Pècheur (fråze rifondowe).
    2. d' ene ôte plante.
      • Les suçons s' acrotchèt su les montants des amandîs. Joseph Calozet (fråze rifondowe).
  3. Modele:fina cwantité d' cwårs po on metou conte.
    • I n' a nén dit l' montant k' il aveut atchté l' tchamp.
    • C' est ç' montant la k' on vos dmandrè d' payî.

Sinonimeye candjî

  • (pårteye ki monte d' èn åbe) : bôr, bodje,  Loukîz a : « buk »
  • (pårteye ki monte d' èn plante nén ligneuse) : fistou (fenaesses), buzea (trawé bodje)

Ratournaedjes candjî

dressêye pîce, come li costé d' ene schåle
  •   Francès : montant (fr)
pårteye ki monte d' èn plante nén ligneuse
pårteye ki monte d' èn åbe  Loukîz a : buk
cwantité d' cwårs
  •   Francès : montant (fr)

Francès candjî

Etimolodjeye candjî

Do viebe « monter », avou l’ cawete « -ant ».

Pårticipe prezintrece candjî

  1. montant (mot scrît eyet prononcî e francès come e walon)

Sustantif candjî

Modele:-su-s montant omrin

  1. montant (mot scrît e francès come e walon, mins k' a des sinses diferins) (nén l' sinse di "boket d' ene plante").