batijhî

li priyesse batijhe l' efant

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « baptizo » (laver, batijhî), bodje vî grek «βαπτίζω» (baptízô) (trimper, bagnî, frexhi, batijhî), çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -ijhî »

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes :
    • /bat.ˈhiː/ /ba.ti.ˈʒiː/ /ba.ti.ˈʒi/ /ba.ti.ˈʒɛ/ /ba.ti.ˈʒe/ /ba.tœ.ˈʒi/ (betchfessî jh)
    • (pa rfrancijhaedje) /ba.ti.ˈze/ /ba.ti.ˈzɛ/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ba.ti.ˈʒiː/
• Ricepeures : ba·ti·jhî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	batijhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	batijhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	batijhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	batijhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	batijhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	batijhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	batijhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	batijhî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

batijhî (viebe å coplemint)

1. (rilidjon crustinne) diner l' sacramint do bateme a (èn efant, on catrucimî grande djin), tot lyi vudant d' l' aiwe so s' tiesse.
   • On a batijhî l' efant Dolfene, dimegne; li mårene et l' pårén ont rouwé ene masse di çanses a tos les efants — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
   • Et kfessant leus pèchîs, il' estit baptisés d' lu divins l' Jourdain— Nicolas Defrecheux, ratournant Sint Matî avou François Bailleux et Auguste Hock; lijhåve vaici. 
2. (rilidjon crustinne) diner on no et beni (ene sacwè d' eglijhe).
   • Il ont batijhî l' cloke — Motî Forir (fråze rifondowe).
3. on spot, on tite a (ene sakî).
   • Si professeur lyi a dmandé di lomer des filozofes et dire çou tchaeke a fwait po-z esse insi batijhî — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
   • Djourmåy et doûcetmint tos les ecôs d' cisse tere
     K' on-z a batjhi walone s' avatchixhèt sor mi
     — Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 105 (fråze rifondowe).
4. radjouter d' l' aiwe a (on likide pus nôbe).
   • Vosse laecea est batijhî, ci n' est pus k' do ptit bleu — D.T.W.
   • Vosse djineuve est co bon, mins on sint bin k' il est batijhî — D.T.W.
5. fé passer on bateme di studiant a (on bleu).
   • Oyi, ci-la ki cåze å posse, c' est mi ki l' a batijhî cwand il esteut a Cureguem.

Ratourneures

1. batijhî å gros sé

Parintaedje

• batijhaedje, batijheu
• ribatijhî, ribatijhaedje

Sinonimeye

• (diner on no a) : lomer
• (diner on såvadje no) : ribatijhî, spoter, sorlomer
• (rimete di l' aiwe dins) : ragrandi, ribatijhî

Ortografeyes

Divant 1900 :

• batthî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• bate̊zer : C61
• batijè : S117
• batiji : C8, C60, S117
• batijer : S117
• bat'hî : E1
• batisè : C1, C60 a "batiji", C99
• batiser : C99
• batizer : E1, E200, E213, S0
• batijî : O0, O2, O3, O4, O5, C9, C99

E rfondou walon :

• batijhî : R13

Li mot n’ est nén dins : C65, E212

Ratournaedjes

diner li sacramint d' bateme

• Arabe : عمّد ^(ar) = عَمَّدَ =‎ 3ammad
• Almand : taufen ^(de)
• Inglès : to baptize ^(en) / to baptise ^(en), to christen ^(en) (beni)
• Espagnol : bautizar ^(es)
• Francès : baptiser ^(fr)
• Neyerlandès : dopen ^(nl)

diner on no et beni (ene clotche, metans)

• Inglès : to baptize ^(en), to christen ^(en)
• Francès : baptiser ^(fr), surnommer ^(fr) (spoter)

diner on no såvadje no Loukîz a : spoter

• Inglès : to nickname ^(en)
• Francès : appeler ^(fr), baptiser ^(fr), surnommer ^(fr)
• Neyerlandès : bijnamen ^(nl)

rimete di l' aiwe dins on likide nôbe

• Inglès : to baptize ^(en)
• Francès : baptiser ^(fr), couper ^(fr), diluer ^(fr), frelater ^(fr)

fé passer on bateme di studiant a

• Francès : baptiser ^(fr) (Beldjike), bizuter ^(fr) (France)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	batijhî	batijhîs
femrin	batijheye	batijheyes

batijhî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe « batijhî ».
   • On a batijhî l' efant Dolfene, dimegne

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	batijhî	batijhîs
femrin padrî	batijheye	batijheyes
femrin padvant	batijheye	batijheyès

batijhî omrin

1. k' a passé on bateme.
2. k' a stî rmaxhî avou d' l' aiwe.
   • Ele ni vindeut k' des batijheyès gotes.

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	batijhî	batijhîs
femrin	batijheye	batijheyes

batijhî omrin

1. onk k' a passé on bateme.
   • Les batijhîs, c' esteut totès grandès djins.
   • On l' a conté come ene batijheye d' Lovén, mågré k' ele n' aveut nén tot fwait s' bateme, åyant stî malåde.

Mots d’ aplacaedje

novelmint batijhî (novice, novea, bleu)

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike bateme so Wikipedia