pé
Walon (Rifondou) candjî
Etimolodjeye 1 candjî
Tayon-bodje latén « peius » (minme sinse)
Prononçaedje candjî
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pe/ /piː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pe/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif candjî
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Addjectif ordinaire | Rimetant | Sorrimetant |
---|---|---|
[[mwais / mwaijhe, måvå / måle]] | [[ pé ]] | [[ li pés, li pus pire]] |
pé omrin et femrin
- pus må (ki).
- C' est bråmint pé ki dvant.
- Dji n' serans nén pés
- pus mwais, pus grave, pus laid, pus foirt (po on dfåt), pus mannet, pus cou-dzeu-cou-dzo (ki).
- Li rméde est co pé ki l' må.
- Il a dit pé k' ça.
- End a k' ont fwait pé k' çoula.
- Vos savoz bén k' les Scotch (Escôswès) touwrént on piou po-z awè s' pea; co pé k' els Olandès — Lucyin Mahin.
- A ké tricbale ! A ! ké vôtion A ! ké maxhisse ! (…) Dji croe k' il î fwait co pé k' amon Laca — Guy Cabay (fråze rifondowe).
- pus metchant (ki).
- Les omes sont co pés k' des leus — Léon Bukens (fråze rifondowe).
- Et co pé k' on toû : c' est pår ene drole d' astcheyance.
- Et co pé k' on toû, il a-st arivé a ç' moumint la — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).. Franwal: ahåyant po: "comme par hasard, par une coïncidence inouïe".
- rl a: pire.
Ratourneures candjî
Ratournaedjes candjî
Adviebe candjî
pé (nén candjåve)
- pus må.
- Pus k' on creye, pé k' c' est.
Ratourneures candjî
- divni pé : aler todi pus må.
- F. s'aggaver, empirer.
- aler (todi) d' pé a pé : aler todi pus må.
- F. s'aggaver, s'envenimer.
- fé aler d' pé a pé : Franwal po: "attiser, aviver, envenimer, aggraver".
Sustantif candjî
III. [o.n.] li pé: li pus måvå, li pus laid.
- Li pé k' i pouxhe ariver, c' est k' i fåreut ricmincî — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe)..
Ratourneures candjî
- li pé d' tot : li pus grave di tot.
- Li pé d' tot, c' est k' dj' a må mes djambes (L. Hendschel).
- F. pire.
Ortografeyes candjî
Etimolodjeye 2 candjî
S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « pé », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje candjî
- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pe/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif candjî
singulî | pluriyal |
---|---|
pé | pés |
pé omrin
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Omofoneye possibe candjî
Walon (sistinme Feller) candjî
Etimolodjeye candjî
Loukîz a : « pea »
Prononçaedje candjî
- AFE : /pe/
Sustantif candjî
pé omrin
- pea.
- Lès mèyeûses mancions èstint an pé d’ anguîe — Motlî d’ Tchonveye, p. 117.
- Les meyeusès mancions estént e pea d’ anweye.
- Lès mèyeûses mancions èstint an pé d’ anguîe — Motlî d’ Tchonveye, p. 117.
Sipårdaedje do mot candjî
Ortografeyes candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- pé : S104